Η κρίση γιγαντώνει το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας, λέει το «Χαμόγελο του Παιδιού»

Τον κώδωνα του κινδύνου για την αύξηση της βίας στα σχολεία κρούει η οργάνωση το «Χαμόγελο του Παιδιού», η οποία σε έρευνα που διεξήγαγε διαπίστωσε ότι το 31,98% των παιδιών που συμμετείχαν από 167 σχολεία της χώρας έχουν πέσει θύματα ενδοσχολικού εκφοβισμού. Η κρίση και η φτώχεια επιδείνωσαν το φαινόμενο. «Στο σχολείο υπάρχουν πλέον παιδιά που έχουν και παιδιά που δεν έχουν. Αυτό δυσκολεύει πάρα πολύ τα

πράγματα και έχει φέρει ανακατατάξεις και εντάσεις ανάμεσα στα παιδιά» λέει στο in.gr ο ψυχολόγος του «Χαμόγελου του Παιδιού», Στέφανος Αλεβίζος.

-Πόσο συχνά εμφανίζεται στα ελληνικά σχολεία το φαινόμενο του ενδοσχολικού εκφοβισμού;


Είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο. Σύμφωνα με την έρευνα που έχει κάνει το Χαμόγελο του Παιδιού είμαστε τέταρτη χώρα στην Ευρώπη εμφάνισης του φαινομένου, ανάμεσα στις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα. Και άλλες όμως έρευνες μας φέρνουνε ψηλά στη λίστα χωρών εμφάνισης του φαινομένου.

-Συνήθως τι μορφές παίρνει το φαινόμενο αυτό;

Η βία μπορεί να πάρει οποιαδήποτε μορφή, σωματική, σεξουαλική και λεκτική. Στην Ελλάδα είναι συχνό το φαινόμενο τα παιδιά να διαδίδουν φήμες, να επιτίθενται λεκτικά, να απομονώνουν άλλα παιδιά, να επιτίθενται σωματικά. Έχουμε όμως και περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης, φωτογράφισης με τρόπο που δεν είναι σωστό. Επίσης υπάρχει και το cyberbulling στην Ελλάδα, μια μορφή συναισθηματικής πίεσης μέσω Διαδικτύου. Υπήρχε, βέβαια, πάντα και το ρατσιστικό στοιχείο. Πάντα όταν μελετούσαμε το φαινόμενο του ενδοσχολικού εκφοβισμού λαμβάναμε υπόψη και την παράμετρο της ρατσιστικής βίας, λεκτικής ή σωματικής, η οποία παρατηρείται ακόμη και τώρα.

-Παρατηρείται επιδείνωση του φαινομένου το τελευταίο διάστημα λόγω της φτώχειας;

Εμπειρικά θα μπορούσα να σας πως ότι υπάρχει μια αύξηση, αλλά δεν υπάρχει κάποια σχετική έρευνα. Δεν υπάρχει πλέον μεσαία τάξη. Στο σχολείο υπάρχουν πλέον παιδιά που έχουν και παιδιά που δεν έχουν. Αυτό δυσκολεύει πάρα πολύ τα πράγματα. Μεγαλώνει την ψαλίδα και έχει φέρει ανακατατάξεις και εντάσεις ανάμεσα στα παιδιά.

-Τα παιδιά που βιώνουν τον εκφοβισμό συνήθως μιλάνε στους γονείς ή στους δασκάλους τους γι’ αυτό που τους συμβαίνει;

Το παιδί που βιώνει βία γενικότερα δεν θα μιλήσει για αυτό που του συμβαίνει γιατί φοβάται, ντρέπεται, αλλά κυρίως νιώθει ότι ευθύνεται για αυτό. Στον ρατσιστικό εκφοβισμό για παράδειγμα, το παιδί όταν κοιτάζεται στον καθρέφτη και σκέφτεται τι συμβαίνει αυτό που λέει είναι ότι «ναι όντως είμαι από άλλη χώρα και με κοροϊδεύουν οι άλλοι», «όντως έχω μεγάλα αυτιά», «όντως μιλάω ψευδά», «όντως είμαι πιο χοντρός, πιο κοντός». Τα παιδιά βιώνουν πολύ μεγάλη ενοχή για αυτό που τους συμβαίνει οπότε και δεν μιλάνε.

-Πως μπορεί, λοιπόν, ένας γονέας να καταλάβει ότι το παιδί του έχει πέσει θύμα ενδοσχολικού εκφοβισμού;

Η φράση κλειδί είναι η ξαφνική και χωρίς αιτία αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού. Αυτή η φράση μας οδηγεί στο να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει. Απαιτεί γονείς που έχουν το χώρο, το χρόνο και τη διάθεση να γνωρίσουν το παιδί τους και να ξέρουν πως συμπεριφέρεται σε συγκεκριμένες συνθήκες.

-Τα παιδιά που έχουν το ρόλο του θύτη είναι παιδιά που βιώνουν τη βία και μέσα στο σπίτι τους;

Η δική μας έρευνα αυτό έδειξε. Ότι τα παιδιά που έχουν το ρόλο του θύτη, αλλά και αυτά που έχουν το ρόλο του θύματος συνήθως έχουν δυσκολίες και μέσα στο οικογενειακό τους περιβάλλον.

-Ποιοι άλλοι παράγοντες μπορεί να τα επηρεάσουν έτσι ώστε να εκδηλώσουν μία επιθετική συμπεριφορά;

Ένα παιδί που έχει βιώσει και το ίδιο τη βία σε παλαιότερες τάξεις ή σε άλλο σχολείο, ένα παιδί που αντιμετωπίζει διάφορες συναισθηματικές αλλαγές, ένα παιδί που του λείπουν οι λέξεις για να εκφράσει τα συναισθήματά του, συγκεντρώνει μεγάλες πιθανότητες να είναι ένα παιδί που θα ασκήσει βία. Το ίδιο συμβαίνει και με ένα παιδί που στο περιβάλλον του υπάρχει βία, όχι κατ’ ανάγκη σωματική, μπορεί και λεκτική και όχι απαραίτητα πάλι η βία αυτή να απευθύνεται στο παιδί, αλλά το παιδί να είναι ο παρατηρητής. Η βία όταν βλέπουμε τηλεόραση, όταν βλέπουμε ποδόσφαιρο, όταν μιλάμε με τη γειτόνισσά μας.

-Πως μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα;

Σε αυτά τα πράγματα η λύση δεν έρχεται ποτέ από τον ένα. Σε αυτά τα φαινόμενα η λύση έρχεται από τους πολλούς. Μία αρμονική επικοινωνία και συνεργασία ανάμεσα σε γονείς, εκπαιδευτικούς, παιδιά και ειδικούς φέρνει πάντα το επιθυμητό αποτέλεσμα. Οι σωματικές τιμωρίες και οποιαδήποτε άλλη μορφή ποινής συνήθως δεν έχουν δείξει να είναι αποτελεσματικές. Αντίθετα, η οριοθέτηση, η αποφασιστικότητα, η ικανότητα να αποδεχτούμε ότι όντως συμβαίνει κάτι στο παιδί είναι παράμετροι που διευκολύνουν τον χειρισμό του φαινομένου.

-Το cyberbulling έχει αυξηθεί στην Ελλάδα;

Όσο αυξάνει η χρήση του Διαδικτύου, όσο το Διαδίκτυο παίρνει μια περίοπτη θέση στους τρόπους επικοινωνίας μεταξύ παιδιών, τόσο βλέπουμε να αυξάνει και το bullying.

-Τι ακριβώς είναι το Ευρωπαϊκό Δίκτυο ενάντια στο σχολικό εκφοβισμό;

Σε μία περίοδο παγκόσμιας κρίσης, όπου η Ευρώπη αντιμετωπίζει σκεπτικά την ελληνική παρουσία και πραγματικότητα, υπάρχει η πλευρά αυτή όπου το Χαμόγελο του Παιδιού θα συντονίσει μία προσπάθεια ανάμεσα σε πολλές χώρες, όπως Αγγλία, Ιταλία, Γερμανία, Σουηδία, Βουλγαρία, Αλβανία, χώρες της Βαλτικής. Θα ενώσουμε όλοι μαζί τις δυνάμεις μας προκειμένου να μπορέσουμε να διαχειριστούμε αυτό το φαινόμενο που υπάρχει στα σχολεία, στους δρόμους, στις πλατείες…

-Πρακτικά αυτό πως θα γίνει;

Ήδη γίνονται ενημερώσεις σε σχολεία. Αυτή τη στιγμή θα φτιαχτεί μία κοινή ευρωπαϊκή τακτική από διάφορες μη κυβερνητικές οργανώσεις πολιτικής καταγραφής και διαχείρισης αυτού του φαινομένου.

-Υπάρχει και κάποιος τηλεφωνικός αριθμός που μπορεί κάποιος να απευθυνθεί στο Χαμόγελο του Παιδιού για το πρόβλημα αυτό;

Αυτό είναι το πιο σημαντικό μας εργαλείο. Είναι η γραμμή 1056 για τα παιδιά που λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο. Απαντούν κοινωνικοί λειτουργοί και ψυχολόγοι προσανατολισμένοι όλοι επιστημονικά σε θέματα παιδιών. Η γραμμή είναι δωρεάν.

Κική Μαργαρίτη

Newsroom ΔΟΛ