«Ο μαχόμενος άνθρωπος είναι η αντικειμενική αναγκαιότητα των καταπιεσμένων»

Συντάκτης: 

Νόρα Ράλλη

Ο Χόρχε Αλταμίρα είναι αδιαπραγμάτευτα υπέρ της εθνικοποίησης των τραπεζών («κάτι που έχουν κάνει και οι Βρετανοί αλλά και οι Γερμανοί το 2008, με την κατάρρευση της Lehman Brothers, προκειμένου να αντιµετωπίσουν τις δικές τους εσωτερικές κρίσεις»), και την ίδια στιγμή δεν πιστεύει πως η έξοδος από το ευρώ είναι λύση σ’ αυτήν τη συγκυρία, γιατί με μια κυβέρνηση που είναι αναγκασμένη να παίρνει αντιλαϊκά μέτρα, η επιστροφή στη δραχμή και η υποτίμησή της θα αποτελέσουν θανάσιμο πλήγμα για τους εργαζομένους

Τον γνωρίσαμε πριν από λίγο καιρό σε ένα από τα τελευταία του ταξίδια στην
Αθήνα, στο πλαίσιο δράσεων κινημάτων αλλά και κομμάτων (ΕΕΚ κ.ά.), για ζητήματα διεθνούς προβληματισμού και κινητοποίησης. Εξάλλου, ο Χόρχε Αλταμίρα πέρασε όλη του τη ζωή αγωνιζόμενος για τις θεμελιώδεις έννοιες του ανθρωπισμού (δημοκρατία, ειρήνη, ελευθερία) και φυσικά για τα σοσιαλιστικά προτάγματα.
Ο ίδιος, ηγετικό πρόσωπο της Αριστεράς παγκοσμίως, ήταν από τα ιδρυτικά μέλη του Εργατικού Κινήματος στην Αργεντινή και επανειλημμένα υποψήφιος για την προεδρία της χώρας. Εξαιρετικά ευγενής αλλά και ευφυής, εντυπωσιάζει με την ηρεμία του, ειδικά όταν μιλάμε για έναν άνθρωπο που ήταν για χρόνια στην παρανομία, καθώς πέρασε τρεις δικτατορίες, από τις οποίες και επιβίωσε.
Το γεγονός αυτό από μόνο του είναι τόσο εντυπωσιακό που τον ρωτήσαμε χωρίς υπεκφυγές τι ήταν αυτό που τον κράτησε ζωντανό (στο σώμα και το πνεύμα) και επέζησε τριών δικτατοριών. «Δύσκολο να απαντήσω» μας είπε, «καθώς η προσωπική εμπειρία δεν είναι εύκολο να ειπωθεί έτσι απλά. Ούτε ανάμεσα σε συντρόφους χρόνων δεν είναι εύκολες τέτοιες συζητήσεις. Ωστόσο, μπορώ να σας πω πως ένα άπειρο πάθος για τον αγώνα κατά της καταπίεσης και της αδικίας είναι η αληθινή φύση της ανθρώπινης κατάστασης -la condition humaine, όπως λέει η Χάνα Αρεντ».
Και συνεχίζει: «Σε μια κοινωνία ταξικού ανταγωνισμού, ο μαχόμενος άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ο κοινός κανόνας, η συνηθισμένη εικόνα. Είναι όμως η αντικειμενική αναγκαιότητα των καταπιεσμένων και όσων εμπλέκονται στη μάζα των καταπιεσμένων. Δεν είναι ούτε ένας γενικός κανόνας ούτε μια προσωπική στάση. Αν μη τι άλλο, είναι μια αναπτυσσόμενη, συλλογική, συνεκτική ουτοπία».
Μαχόμενος όλη του τη ζωή -και συνεχίζει με πολλή ενέργεια και σήμερα, στα 75 του χρόνια- γι’ αυτή την «ουτοπία», ο Χ. Αλταμίρα μιλάει με πραγματικούς οικονομικούς όρους την ίδια στιγμή που αναφέρεται στο όραμά του για την ανθρωπότητα:
«Ενα όραμα ικανό να αγκαλιάσει ολόκληρη την ανθρωπότητα, να την αγγίξει και να την ενεργοποιήσει, παρ’ όλες τις διαφοροποιήσεις, πρέπει να είναι καθολικό. Η καθολικότητα είναι ενσωματωμένη στην εργασία, στην εργατική τάξη, την οποία ο καπιταλισμός έχει αναπτύξει σε όλο τον κόσμο. Το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της καθολικότητας, όχι τυπικής, αλλά ουσιαστικής, ήταν η Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία. Η τρέχουσα, ανυπόφορη, καπιταλιστική κρίση, καθώς και οι αγώνες και οι επαναστάσεις σε έναν αυξανόμενο αριθμό χωρών έδωσαν τεράστια επικαιρότητα στις σοσιαλιστικές επαναστάσεις. Οι κυβερνήσεις των εργαζομένων θα ανέπτυσσαν όλες τις συνεισφορές διαφορετικών πολιτισμών ως χωνευτήρι της διαφορετικότητας».
«Την ίδια στιγμή δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η σημερινή κρίση είναι καπιταλιστικής φύσης. Γι’ αυτό και τονίζουμε πως είναι η εξάντληση ενός ιστορικού σκηνικού που πρέπει να ανατραπεί. Για να συμβεί αυτό, οι άνθρωποι θα πρέπει να αναπτύξουν έναν διεθνή αγώνα, κυρίως ενάντια στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, και να οικοδομήσουν επαναστατικά κόμματα και μια σοσιαλιστική διεθνή κοινότητα».
Για την Ελλάδα έχει δηλώσει πως χρεώθηκε κάτω από την πίεση των αµερικανικών και ευρωπαϊκών τραπεζών. Ο ίδιος είναι αδιαπραγμάτευτα υπέρ της εθνικοποίησης των τραπεζών («κάτι που έχουν κάνει και οι Βρετανοί αλλά και οι Γερμανοί το 2008, με την κατάρρευση της Lehman Brothers, προκειμένου να αντιµετωπίσουν τις δικές τους εσωτερικές κρίσεις»), και την ίδια στιγμή δεν πιστεύει πως η έξοδος από το ευρώ είναι λύση σ’ αυτήν τη συγκυρία, γιατί με μια κυβέρνηση που είναι αναγκασμένη να παίρνει αντιλαϊκά μέτρα, η επιστροφή στη δραχμή και η υποτίμησή της θα αποτελέσουν θανάσιμο πλήγμα για τους εργαζομένους. «Αν η Ελλάδα αποχωρούσε από το ευρώ, αυτό θα είχε μια σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων που θα σήμαιναν το τέλος του ευρώ», λέει.
Ειδικά για τον ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση, ο Αργεντίνος πολιτικός διευκρίνισε πως «το εμπόδιο για την ανάπτυξή του ως δύναμης αλλαγής δεν είναι εξωτερικό -αυτό που ονομάζουμε “συσχετισμό δυνάμεων”-, αλλά εσωτερικό: είναι η ηγεσία του, καθώς και το πρόγραμμα υπεράσπισης του καπιταλισμού και των ιμπεριαλιστικών θεσμών, όπως το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε., ακόμη και της Εκκλησίας και της πολιτιστικής αλλοτρίωσης. Θεωρώ πως ο ΣΥΡΙΖΑ πρόδωσε μια λαϊκή υποστήριξη που παρόμοιά της δεν υπήρξε από τη ναζιστική εισβολή και τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο. Οπως προανέφερα, οι λαϊκές μάζες στην Ελλάδα, όπως και αλλού, χρειάζονται ένα επαναστατικό κόμμα. Η “συσχέτιση δυνάμεων” αμφισβητείται καθημερινά από λαούς που βιώνουν καταπίεση σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες».
Μιλώντας για την Ε.Ε., ο ίδιος αναφέρει χαρακτηριστικά πως το μέλλον της Ενωσης δεν είναι παρά «ένας ταξικός καπιταλιστικός πόλεμος ενάντια στα δικαιώματα των εργαζομένων και ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι εναντίον ενός αυξανόμενου αριθμού χωρών και λαών». «Μάλιστα», τονίζει, «η τεράστια εξαθλίωση του ελληνικού λαού, ακόμη και κάτω από μια κεντροαριστερή κυβέρνηση, ως αποτέλεσμα της “λιτότητας” που επέβαλαν τα σχέδια της λεγόμενης τρόικας, αποτελεί εντυπωσιακή ένδειξη του αντιδραστικού χαρακτήρα της Ε.Ε. Οι εργαζόμενοι πρέπει να επιδιώξουν μια Ενιαία Σοσιαλιστική Ευρώπη, από τον Ατλαντικό έως το Βλαδιβοστόκ».
Οσο για τη σύγκριση Αργεντινής και Ελλάδας, μας είπε: «Η Αργεντινή είναι μια χώρα σε ιστορική κρίση, με ιστορική τάση για εμφύλιο πόλεμο, καθεστώτα των βοναπαρτιστών, εγκληματικά δικτατορικά καθεστώτα και ισχυρή πολιτιστική, εργατική και πολιτική ζωή. Η Ελλάδα δεν διαφέρει και πολύ από αυτό το μοτίβο. Πέρα από αυτό, σαφείς αποδείξεις της ομοιότητας μεταξύ των χωρών μας είναι η δουλεία που αντιπροσωπεύει το διεθνές χρέος αλλά και η βούληση της εργατικής μας τάξης και των νέων που θα αμφισβητήσουν την αυξημένη εκμετάλλευση μέσω εντατικότερων αγώνων».
«Ενδεικτικό παράδειγμα, το ότι πρόσφατα ένα εκατομμύριο άνθρωποι, οι περισσότεροι νέοι, βγήκαν στους δρόμους για ν’ αντιταχθούν σε μια δικαστική απόφαση για απελευθέρωση στρατιωτικών που κατηγορούνται για γενοκτονία. Και πιο πρόσφατα, για το θέμα του αγώνα των Μαπούτσε στην Παταγονία, όπου παρακρατικές δυνάμεις του Μπένετον τούς επιτίθενται βίαια για να τους διώξουν».
Ο Χόρχε Αλταμίρα είναι διανοούμενος, ιδρυτικό μέλος του Εργατικού Κινήματος στην Αργεντινή
n.ralli@efsyn.gr