Διατροφικοί μύθοι & αλήθειες για γερή καρδιά

     Επιφυλακτικοί οι επιστήμονες απέναντι στις νέες έρευνες που φέρνουν τα πάνω κάτω στις συστάσεις για το φαγητό

  Πολυάριθμα επιστημονικά δεδομένα επιβεβαιώνουν ότι η διατροφή κατέχει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και την πρόληψη των καρδιοπαθειών. Οι μελέτες καθιστούν σαφές ότι η υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής συμβάλλει στην προστασία της καρδιάς και την πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων.
   Στον αντίποδα, μία «κακή» διατροφή οδηγεί σε ξεκάθαρη επιβάρυνση του καρδιαγγειακού συστήματος.
  Πρόσφατη ανασκόπηση στο κορυφαίο ιατρικό επιστημονικό περιοδικό «Lancet» αναφέρει ότι το 72% των θανάτων που προέρχονται από καρδιαγγειακά οφείλεται σε λανθασμένη διατροφή.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλές αντιφατικές και αντικρουόμενες μελέτες για το τι κάνει καλό και τι βλάπτει τελικά την υγεία της καρδιάς μας.

   Νέες έρευνες αναδεικνύουν την ανάγκη αναθεώρησης των κατευθυντήριων οδηγιών που ισχύουν παγκοσμίως για τη διατροφή που σχετίζεται με την καρδιαγγειακή υγεία, αλλά οι επιστήμονες παραμένουν ακόμα επιφυλακτικοί.
 ▲ Τι ισχύει για τα κορεσμένα λιπαρά
  Τα τελευταία χρόνια μετα-αναλύσεις, επιδημιολογικά δεδομένα και επιστημονικοί φορείς υποστηρίζουν ότι η κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών οξέων δεν σχετίζεται αρνητικά με την υγεία της καρδιάς και ότι θα έπρεπε να αναθεωρηθούν οι τρέχουσες οδηγίες.
  Ερευνα που δημοσιεύτηκε στο «British Medical Journal» αναφέρει ότι τα κορεσμένα λίπη δεν συνδέονται με καρδιαγγειακά νοσήματα, ισχαιμικά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια ή διαβήτη τύπου 2. Υποστηρίζει, δε, ότι τα trans λίπη είναι αυτά που συνδέονται με όλες τις αιτίες θνησιμότητας και της στεφανιαίας νόσου.
 Επίσης, από την πρόσφατη μελέτη Prospective Urban-Rural Epidemiology (PURE) φάνηκε ότι δεν επιβεβαιώνεται η ισχύουσα οδηγία για περιορισμό των λιπαρών σε λιγότερο από το 30% της ενεργειακής μας πρόσληψης και τον κορεσμένων σε κάτω από το 10%, αφού ο περιορισμός αυτό δεν συντελεί σε βελτίωση της καρδιαγγειακής υγείας.
  «Προς το παρόν, τα δεδομένα αυτών των μελετών δεν κρίνονται επαρκή για τροποποίηση των συστάσεων. Αυτό που φαίνεται, πάντως, από τη βιβλιογραφία είναι ότι η μείωση του κορεσμένου λίπους της δίαιτας είναι ευεργετική, κυρίως όταν αντικαθίστανται από άλλο είδος λιπαρών οξέων, όπως τα πολυακόρεστα και τα μονοακόρεστα» επισημαίνει ο κλινικός διαιτολόγος Λ. Μελίστας και προσθέτει ότι «οι περισσότεροι ιατρικοί, επιστημονικοί, κυβερνητικοί και επαγγελματικοί φορείς συμφωνούν ότι τα κορεσμένα λιπαρά είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, της Βρετανικής Διαιτολογικής Εταιρίας, της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρίας και της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων. Ολοι αυτοί οι οργανισμοί συνιστούν περιορισμό της κατανάλωσης κορεσμένων λιπών για τη μείωση του κινδύνου καρδιοπαθειών (7%-10% ημερήσιων θερμίδων)».

▲ Η διαμάχη για τα γαλακτοκομικά
  Η συχνή κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων έχει συνδεθεί εδώ και αρκετές δεκαετίες με τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου, κυρίως λόγω στεφανιαίας νόσου. Αυτή η αρνητική επίδραση των γαλακτοκομικών θεωρείται ότι πηγάζει από τη μεγάλη περιεκτικότητα των προϊόντων αυτών σε βλαβερά κορεσμένα λιπαρά.
  Υπάρχουν, όμως, και αντιφατικά στοιχεία. Πρόσφατη μεγάλη μελέτη σε πάνω από 130.000 άτομα από 21 χώρες δείχνει ότι η κατανάλωση γαλακτοκομικών, ακόμη και πλήρους περιεκτικότητας σε λιπαρά, συσχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου από οποιαδήποτε αιτία και, συγκεκριμένα, από καρδιαγγειακά και εγκεφαλοαγγειακά αίτια (π.χ., έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο).
  «Ωστόσο, είναι πρόωρο να αλλάξουν οι διατροφικές συστάσεις. Στις τωρινές διεθνείς οδηγίες για τις καρδιαγγειακές παθήσεις εξακολουθεί να περιλαμβάνεται η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων χαμηλών σε λιπαρά» υπογραμμίζει ο κ. Μελίστας.
  ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ: ΚΛΕΙΔΙ Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ
 Κατά καιρούς διάφορες μελέτες που έχουν έρθει στη δημοσιότητα αναφέρουν ότι η μείωση των υδατανθράκων από τη διατροφή μας μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων, καθώς συμβάλλει στην απώλεια του βάρους και τη μείωση του λίπους.
  «Ωστόσο, η υιοθέτηση μιας διατροφής φτωχής σε υδατάνθρακες δεν φαίνεται να έχει ευεργετικά αποτελέσματα για την υγεία των αγγείων και της καρδιάς. Τέτοιου τύπου δίαιτες φαίνεται να οδηγούν σε αύξηση του κινδύνου για ανάπτυξη καρδιαγγειακής νόσου μακροπρόθεσμα. Οι οδηγίες συστήνουν αύξηση της ποιότητας των υδατανθράκων της διατροφής (αποφυγή απλών και επεξεργασμένων σακχάρων) και όχι μείωση της ποσότητας, ώστε να υπάρχει ευεργετική επίδραση στην καρδιαγγειακή και τη συνολική υγεία» εξηγεί ο κ. Μελίστας.
  Ιδανικό μενού: Αρκετό ψάρι και ελάχιστο αλάτι

➥ Καταναλώστε τουλάχιστον πέντε μερίδες ποικιλίας φρούτων και λαχανικών (400 γρ.) σε καθημερινή βάση.
➥ Επιλέξτε τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες (προϊόντα ολικής άλεσης, όσπρια, ξηροί καρποί) και γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά.
➥ Καταναλώστε ψάρι τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. «Τα ω-3 λιπαρά οξέα μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων μέσω των αντιαθηροσκληρωτικών, αντιθρομβωτικών, αντιπηκτικών και αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων τους» επισημαίνει ο κ. Μελίστας.
➥ Ελαχιστοποιήστε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος πλούσιου σε λίπος και μαργαρινών/γλυκών με υδρογονωμένα (trans) λίπη.
➥ Προτιμήστε φυτικά έλαια και λίπη (ελαιόλαδο, αβοκάντο, ξηροί καρποί) αντί για ζωικά λίπη. «Η βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ αλλά και οι αντιοξειδωτικές πολυφαινόλες που περιέχουν (ιδιαίτερα στο ελαιόλαδο) δρουν ευεργετικά για την πρόληψη του κινδύνου καρδιοπαθειών» λέει ο ίδιος.
➥ Επιλέξτε τρόφιμα με λιγότερο αλάτι και χρησιμοποιήστε ελάχιστο ή καθόλου αλάτι στην προετοιμασία των τροφών.
➥ Αν καταναλώνετε αλκοόλ, κάντε το με μέτρο.
➥ Καταναλώστε αρκετό νερό και αποφύγετε ποτά με πρόσθετα σάκχαρα.
«Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειώσουμε ότι η σύγχρονη τάση είναι η ανάλυση της επίδρασης στον καρδιαγγειακό κίνδυνο των συνολικών διατροφικών προτύπων παρά η επίδραση μεμονωμένων τροφίμων. Στο πλαίσιο αυτό, τα σημαντικότερα διατροφικά πρότυπα, για τα οποία υπάρχουν σημαντικά επιστημονικά δεδομένα ότι μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, είναι η μεσογειακή δίαιτα και η δίαιτα DASH (Dietary Approach to Stop Hypertension) για την καταπολέμηση της υπέρτασης» καταλήγει ο ίδιος.
   ▲ Αυξάνει το αβγό τη χοληστερόλη;
   Εως πριν από λίγα χρόνια η κατανάλωση αβγών, λόγω της υψηλής τους περιεκτικότητας σε χοληστερόλη, ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με την αύξηση της χοληστερόλης του αίματος. Με τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα η χοληστερόλη της δίαιτας φαίνεται ότι έχει σχετικά μικρή επίδραση στα λιπίδια του αίματος σε σύγκριση με τα κορεσμένα και τα trans λιπαρά οξέα της δίαιτας. «Πληθώρα μελετών και μετα-αναλύσεων υποστηρίζει πως η κατανάλωση μέχρι και εφτά αβγών ανά εβδομάδα δεν επηρεάζει το καρδιαγγειακό σύστημα και σίγουρα δεν το επιβαρύνει. Ωστόσο, δίνεται έμφαση στον τρόπο μαγειρέματος (π.χ., τηγάνισμα) και στα τρόφιμα που συνοδεύουν το αβγό (π.χ., ομελέτα με αλλαντικά), καθώς αυτά είναι πιθανό να επηρεάζουν την υγεία της καρδιάς, αφού υπάρχει ο κίνδυνος να έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε trans ή κορεσμένα λιπαρά» τονίζει ο ίδιος.

  ▲ Ακόμα και ένα ποτηράκι αλκοόλ βλάπτει;
  Είναι διαχρονική η επιστημονική θεώρηση ότι η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ συσχετίζεται με μείωση της θνησιμότητας λόγω καρδιαγγειακής νόσου. Αντίθετα, όταν η κατανάλωση ξεπερνάει το μέτρο, η βλαπτική επίδραση του αλκοόλ στην υγεία της καρδιάς παρουσιάζει αύξηση, η οποία είναι ανάλογη με την αύξηση της ποσότητας.
«Πολύ πρόσφατες μελέτες όμως υποστηρίζουν πως ακόμη και μικρή κατανάλωση αλκοόλ επιβαρύνει το καρδιαγγειακό σύστημα, αυξάνοντας την αρτηριακή πίεση, φαινόμενο που παρατηρείται ιδιαιτέρως στους άντρες. Πάντως, οι κατευθυντήριες οδηγίες εξακολουθούν να συνιστούν την πρόσληψη αλκοόλ με μέτρο, εάν όχι καθόλου. Αυτό σημαίνει όχι περισσότερο από ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και μέχρι δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες» αναφέρει ο κ. Μελίστας.