75 χρόνια από τα Δεκεμβριανά - Φωτογραφικό υλικό

 Ελένη Νικολαϊδου

75 χρόνια από τις μάχες των Δεκεμβριανών και η αστική ιστορική καταγραφή ακόμη συντηρεί το αφήγημα για δήθεν εξέγερση των κομμουνιστών και την αποκλειστική ευθύνη της αριστεράς για τις μάχες που φτάνει έως την έναρξη του εμφυλίου πολέμου. 

Η ηττημένη Γερμανία του Α Παγκοσμίου Πολέμου γίνεται κρυφά ή φανερά το αγαπημένο παιδί της Αγγλίας, της Γαλλίας και των ΗΠΑ, με την κρυφή ελπίδα
πως με τη σωστή καθοδήγηση θα τη στρέψουν εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης.
Με την πολιτική του «κατευνασμού» η Γερμανία αναπτύσσεται εξοπλιστικά, συνάπτει συμφωνίες με την Αγγλία και τη Γαλλία και σταδιακά προσαρτά εδάφη από τις γειτονικές της χώρες.
Ο Χίτλερ στρέφεται, όμως, αρχικά εναντίον τους. Και ξεκινά ο αιματηρός Β Παγκόσμιος Πόλεμος.Και ο πόλεμος χτυπάει την πόρτα της Ελλάδας, και μετά από μία ηρωική αντίσταση στα αλβανικά σύνορα ο Έλληνες ηττώνται και οι Γερμανοί εισβάλλουν στη χώρα τον Απρίλιο του 1941 και έως το Μάιο την έχουν καταλάβει απ΄ άκρου εις άκρον.
Ξεκινά η ηρωική αντίσταση του λαού αλλά και η αγωνιώδης προσπάθεια επιβίωσης από τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης που επιβάλλουν οι κατακτητές.
Στην Αθήνα η ζωή γίνεται πολύ σκληρή, οι Αθηναίοι εκτός από την τρομοκρατία, τις εκτελέσεις και τα μπλόκα έχουν να αντιμετωπίσουν και τις τρομερές ελλείψεις σε τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης.
Οι ελλείψεις των προϊόντων, η άνοδος των τιμών, η δημιουργία μαύρης αγοράς από την οποία, κυρίως, προμηθεύονται οι Αθηναίοι τα αναγκαία και η αδυναμία των κατοχικών κυβερνήσεων να ελέγξουν την αγορά είναι τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της εποχής όσον αφορά στη διαβίωση αλλά και την επιβίωση των Αθηναίων.Οι Γερμανοί αρχίζουν τις επιτάξεις και τις λεηλασίες με αποτέλεσμα αμέσως να κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά οι πρώτες ελλείψεις.
Η οικονομία της Αθήνας πλήττεται, επίσης, από τις επιτάξεις των μεταφορικών μέσων και των καυσίμων. Η καταστροφή βασικών συγκοινωνιακών αρτηριών επιδεινώνει τα προβλήματα εφοδιασμού της Αθήνας καθώς την απομονώνουν από την ενδοχώρα και τα αποθέματά της.
Έτσι το Φεβρουάριο του 1943 δημοσιεύεται ο ανώτερος και ο κατώτερος μισθός ενός ιδιωτικού υπαλλήλου. Ένας υπάλληλος την Αθήνα πληρωνόταν, σύμφωνα με την ανακοίνωση των εφημερίδων, από 60.000 έως 115.000 δραχμές. Η αντιστοιχία αυτών των μισθών με προϊόντα αυτής της περιόδου καταδεικνύει ότι ούτε ο ανώτερος μισθός ήταν αρκετός για να ζήσει ένας Αθηναίος.

ΜΙΣΘΟΣ	ΑΝΤΙΚΡΥΣΜΑ
60.000 δρχ. ο κατώτερος	1 ζευγάρι σχινιένια παπούτσια 1 οκά λάδι
115.000 δρχ. ο ανώτερος	1 ζευγάρι σχινένια παπούτσια 1 οκά λάδι 5 οκάδες ψωμί4 οκάδες αρακά 2 οκάδες κρέας

Αθήνα. Ημέρες Κατοχής. Το μόνο φαγώσιμο είδος που υπάρχει σε αφθονία είναι τα χόρτα.
Η σταφίδα εξαιτίας της μεγάλης θερμιδικής της αξίας σώζει πολύ κόσμο στην Κατοχή και γι’ αυτό χρησιμοποιείται ποικιλοτρόπως.
Πώς ήταν τότε το κέντρο της Αθήνας; Πώς ζούσαν και τι μεθόδους ανακάλυπταν για να ξεπεράσουν το λιμό, το κρύο, τον καύσωνα;

Οι αυτοκτονίες πληθαίνουν, τα έκθετα μωρά, παρατημένα στις εισόδους των ορφανοτροφείων πληθαίνουν. Τα πρώτα Χριστούγεννα που η Αθήνα ζει υπό τη γερμανική κατοχή (1941-1942) ο κόσμος βιώνει έναν ιδιαίτερα βαρύ χειμώνα, από τους χειρότερους πολλών δεκαετιών, ο λιμός σκορπάει θανατικό. Ο αγώνας της επιβίωσης, της ανεύρεσης τροφής διαρκεί σε όλη την Κατοχή.
Οι πρώτες μέρες της Κατοχής ξεκινούν! Πρωτόγνωρες εικόνες και στιγμιότυπα κάνουν την εμφάνισή τους για τους Αθηναίους. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι οι κάτοικοι της πρωτεύουσας ζούσαν σε μία πλούσια πόλη, κανένας όμως δεν μπορούσε να φανταστεί και πόσο χειρότερη μπορούσε να γίνει η ζωή. Μέχρι που ήρθαν οι Γερμανοί κατακτητές.

Από τους πρώτους μήνες της Κατοχής και από τις πρώτες ανακοινώσεις των κατοχικών στρατευμάτων είναι και αυτή της επίταξης των αυτοκινήτων. Οι Αθηναίοι με δυσκολία βρίσκουν μεταφορικό μέσο. Τις περισσότερες αποστάσεις τις διανύουν με τα πόδια. Με την κατάσχεση των αυτοκινήτων και την έλλειψη της βενζίνης στην Αθήνα τα γαϊδούρια γίνονται της... μόδας. Ένα γαϊδουράκι κοστίζει όσο κόστιζε προπολεμικά μία μοτοσυκλέτα. Αυτό ισχύει μόνο για τους πρώτους μήνες της Κατοχής, γιατί αργότερα τα γαϊδουράκια παίρνουν το δρόμο για το... φούρνο!
Δεν είναι λίγοι οι Αθηναίοι που καθημερινά αυτό που βρίσκουν να φάνε είναι μόλις οι δύο τρεις φέτες ψωμί του δελτίου και φρούτα . Με τη φτώχεια και τις τραγικές ελλείψεις οι Αθηναίοι προσπαθούν να επιβιώσουν και κάνουν επιδρομή σε ό,τι μπορούν απαλλοτριώσουν. Για παράδειγμα από το Πεδίον του Άρεως βγαίνουν οι κρουνοί και τα περισσότερα συρματοπλέγματα του κήπου εξαφανίζονται...
Τα συσσίτια είναι πλέον ένας καθιερωμένος θεσμός ο οποίος έσωσε από το θάνατο χιλιάδες Αθηναίους.

Την περίοδο της Κατοχής εμφανίζονται νέα επαγγέλματα, ο άντρας που ακονίζει τις λάμες ξυραφιών, η γυναίκα που μαντάρει τις γραβάτες, ο τεχνίτης που αντί για σόλες βάζει πέταλα στα παπούτσια και άλλα πολλά. Στις εφημερίδες εμφανίστηκαν αγγελίες όπου οικογένειες ζητούν άτομα για να στέκονται στις ουρές για λογαριασμό τους. Ενώ αρκετοί στέκονταν στις ουρές και ανάλογα τη θέση ή τη σπουδαιότητα της ουράς πουλούσαν τη θέση τους για ένα τσιγάρο ή για ένα χρηματικό ποσό. Εμφανίστηκαν πωλητές που στέκονται από την είσοδο ενός εστιατορίου, κυρίως του κέντρου και πουλάνε σε όσους μπαίνουν φέτες ψωμιού.
Στα σπίτια μαγειρεύουν με νερό χωρίς ίχνος λαδιού, επινοούν φαγητά με τα ελάχιστα τρόφιμα που έχουν, μαγειρεύουν πορτοκαλόφλουδες και λεμονόφλουδες! Περιμένουν με αγωνία τις πρώτες βροχές για να βγουν να μαζέψουν σαλιγκάρια. Όσοι κατοικούν κοντά σε λόφους βγαίνουν να μαζέψουν χόρτα για να φάνε και ο Ιατρικός Σύλλογος προειδοποιεί για τον κίνδυνο των δηλητηριάσεων.

Τα αθηναϊκά νοικοκυριά δεν έχουν ούτε ξύλα ούτε κάρβουνα για να μαγειρέψουν στην κουζίνα τους. Οι διακοπές του ρεύματος και του νερού είναι μεγάλες, για μέρες δεν έχουν ρεύμα, για ώρες έως και μέρες δεν έχουν νερό.
Στους δρόμους της Αθήνας εμφανίζονται μικροπωλητές στην οδό Αθηνάς οι υπαίθριοι μάγειροι έχουν πληθύνει και οι περαστικοί τρώνε στο πόδι.
Στο κέντρο της Αθήνας, από την πλατεία της Ομόνοιας μέχρι και τη Λυκούργου, ο κόσμος γεμίζει τα πεζοδρόμια καθημερινά ψάχνοντας να βρει  τρόφιμα να αγοράσει. Όποιος έχει τη δυνατότητα, γεμίζει τη χούφτα του με μαύρη σταφίδα.
Ό,τι μπορεί να φαγωθεί, με όποιο υλικό μπορεί να γίνει, μαγειρεύεται και πωλείται στους δρόμους της Αθήνας.

Από τα βάθη της Λαχαναγοράς μέχρι και δεξιά και αριστερά στα πεζοδρόμια της οδού Αθηνάς μέχρι και την κεντρική αγορά υπάρχουν ατελείωτες σειρές από φουφούδες μικρές και μεγάλες, τηγάνια και τηγανάκια, σχάρες και άλλα σύνεργα, πιάτα και ό,τι άλλο χρειάζεται ο υποψήφιος πωλητής. Η οδός Αθηνάς γεμίζει καθημερινά με κόσμο που πουλάει και αγοράζει. Ο καθένας πουλάει ό,τι μπορεί, κάθε είδος ρουχισμού, λαχανικά, ζουμιά από κάθε είδους φαγητό.
Στο κέντρο της Αθήνας κάνουν την εμφάνισή τους τα παράξενα χάρτινα μαντήλια από την Ιαπωνία. Τα πωλούν οι υπαίθριοι έμποροι ψιλικών της οδού Αθηνάς σε αντικατάσταση των υφασμάτινων μαντηλιών που είναι πλέον πανάκριβα. Οι Αθηναίοι κοιτούν τα χαρτομάντηλα με δυσπιστία. Δεν μπορούν να φανταστούν πως μπορεί κάποιος να σκουπιστεί με ένα μαντήλι που είναι... χάρτινο!

Το κρασί, μαζί με τη σταφίδα και τα χόρτα, κρατάει τον Αθηναίο ζωντανό. Επίσης τον βοηθάει να καταπιεί και το άφθονο σκόρδο. Το οποίο ως φαγώσιμο είδος αναγκαστικά το προτιμούν οι περισσότεροι, μόνο που δυσκολεύονται να το κατεβάσουν εύκολα.
Η πλατεία Μοναστηρακίου έχει μεταβληθεί σε παλαιοπωλείο όπου πωλούνται όλα τα απίθανα πράγματα που μπορεί κάποιος να έχει σπίτι του και τα πουλάει για να επιβιώσει όπως τετζερέδες, γραμμόφωνα, κουβέρτες, παλιά νομίσματα, χαλιά, σόλες φτιαγμένες από ρόδες αυτοκινήτων, κούνιες μωρών κ.λπ.
Οι γάμοι που γίνονται στις εκκλησίες δεν έχουν κανονικές μπουμπουνιέρες. Και αυτό γιατί τα κουφέτα είναι πανάκριβα, αν μπορέσει να τα βρει βέβαια κανείς. Πιο συνηθισμένο είναι κουφέτα φτιαγμένα από "καμένη" ζάχαρη, μοιράζουν δηλαδή μαύρα κουφέτα.
Στην κατοχική Αθήνα τα χρήματα έχουν χάσει την αξία τους και αυτό που έχει ανταλλακτική αξία, πλέον, είναι το κάθε είδους τρόφιμο. Έτσι οι Αθηναίοι μαθαίνουν ότι για να ράψουν ένα κουστούμι μπορούν να πληρώσουν και με τρόφιμα. Το σύστημα αυτό εφαρμόζεται σε μεγάλη κλίμακα και στις μοδίστρες οι οποίες αναρτούν επιγραφές που αναφέρουν ποια τρόφιμα δέχονται για την εργασία τους και σε ποιες αναλογίες. Μία επιγραφή οίκου ραπτικής αναφέρει τα εξής:
«Ταγιέρ: 5 οκάδες φασόλια ή 4 οκάδες λάδι. Φόρεμα απλό: 3 οκάδες φασόλια ή 2 οκάδες λάδι»
Εκτός από την αντιμετώπιση της πείνας και του κρύου, οι Αθηναίοι αντιμετωπίζουν και σοβαρό πρόβλημα με τα παπούτσια. Οι Αθηναίοι επιδιορθώνουν τα παπούτσια τους σε πωλητές πετάλων, οι οποίοι έχουν γίνει τόσο ακριβοί που είναι απλησίαστοι για τον περισσότερο κόσμο. Τον Ιούνιο του 1941 οι γυναίκες στα παπούτσια τους αντί για σόλα βάζουν ξύλο. Οι σόλες, κυρίως, λιώνουν και η επισκευή τους κοστίζει τόσο ακριβά που τους είναι αδύνατο να τα φτιάξουν, αν μπορούν να τις βρουν. Εκτός από τα ξύλινα παπούτσια εμφανίζονται και τα σχινένια τα οποία έκτοτε πήραν τη θέση τους -με τις αναγκαίες παραλλαγές φυσικά- στην ποικιλία παπουτσιών μέχρι την εποχή μας.
Τον πρώτο χειμώνα της Κατοχής είναι αλήθεια ότι εξαφανίζονται όλα τα τετράποδα ζώα της Αθήνας. Περιπτώσεις πώλησης κρέατος χαλασμένου ή ζώου που δεν τρώγεται κάνουν την εμφάνισή τους. Ασυνείδητοι άνθρωποι πωλούν για κατανάλωση στο κοινό κρέας νεκρών ή άρρωστων ζώων. Πολλοί είναι αυτοί που σφάζουν σκύλους και γάτες και πωλούν το κρέας τους. Υπάρχουν άνθρωποι που κλέβουν σκύλους για να τους σφάξουν και να τους φάνε. Ένα από τα ελάφια του εθνικού κήπου κλάπηκε για να το σφάξουν και να το φάνε
Υπάρχουν μαρτυρίες πως παιδιά έστεκαν έξω από τα καπηλειά που μπεκρόπιναν οι Γερμανοί και έτρωγαν τους εμετούς τους. Είχε αναφερθεί συχνά πως ο αθηναϊκός λαός όταν πέθαινε ένα μέλος της οικογένειας ή τον έθαβαν στον κήπο, ή τον πήγαιναν κρυφά το βράδυ στο νεκροταφείο ή τον άφηναν στο δρόμο για να τον πάρει το κάρο του Δήμου ώστε να μην τους πάρουν το δελτίο και να μπορέσουν οι υπόλοιποι να επιβιώσουν.

Αυτή ήταν η ζωή των Αθηναίων επί Γερμανών, και περνάνε ούτε δύο μήνες και συνειδητοποιούν πως τους Γερμανούς τους αντικατέστησαν οι Βρετανοί.
12 Οκτωβρίου 1944 ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Αθήνα ύστερα από 1.264 ημέρες χιτλερικής σκλαβιάς.
14 Οκτωβρίου 1944 λίγες ώρες μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Αθήνα, Άγγλοι αλεξιπτωτιστές πέφτουν στα Μέγαρα και στη συνέχεια μπαίνουν "απελευθερωτές" στη λευτερωμένη από τον ΕΛΑΣ Αθήνα. Ο λαός τους υποδέχεται με ενθουσιασμό σαν συμμάχους, με συνθήματα υπέρ του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ και ζητούν να τιμωρηθούν οι προδότες - συνεργάτες των Γερμανών και Ιταλών φασιστών. Οι Άγγλοι αμέσως κατέλαβαν το κέντρο της Αθήνας και στρατωνίστηκαν στα στρατηγικά της σημεία. Και από την επομένη μέρα άρχισαν οι προκλήσεις των ταγματασφαλιτών. Το αίμα των πρώτων νεκρών βάφει τους δρόμους της Αθήνας.Καταγράφονται καταγγελίες για άγρια τρομοκρατία, παράνομες συλλήψεις, ξυλοδαρμοί φοιτητών αμέσως μετά την Απελευθέρωση.
18 Οκτωβρίου 1944 φτάνει στην Ελλάδα η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Μαζί φτάνει και ο Αγγλος στρατηγός Σκόμπι. Αγγλικά στρατεύματα αποβιβάζονται στον Πειραιά.
5 Νοεμβρίου 1944 ο Παπανδρέου ανακοινώνει ότι την 1η Δεκεμβρίου θα διαλυθεί η Εθνική Πολιτοφυλακή του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ.

10 Νοεμβρίου 1944 φτάνει στην Αθήνα η Ορεινή Ταξιαρχία, αποστολή της σύμφωνα με τον Τσόρτσιλ  μη διστάσει «ν’ ανοίξει πυρ αν αυτό είναι απαραίτητο».
30 Νοεμβρίου 1944 ο  Παπανδρέου βγάζει διαταγή που καθορίζει τις ημερομηνίες διάλυσης του ΕΛΑΣ και της πολιτοφυλακής, χωρίς να έχει λυθεί μαζί με τους υπουργούς της Αριστεράς το πρόβλημα των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας.
Στις 1 Δεκεμβρίου 1944 παραιτούνται από την κυβέρνηση όλοι οι υπουργοί της αριστεράς. Το ΕΑΜ απηύθυνε έκκληση στις συμμαχικές δυνάμεις πως ο ΕΛΑΣ είναι μοχλός σταθερότητας στη χώρα και κατήγγειλε την παρέμβαση του αρχιστράτηγου Σκόμπι.

Ενώ η κυβέρνηση ισχυρίζεται πως η Χωροφυλακή αφοπλίζεται και διαλύεται αντίθετα εξοπλίζεται συστηματικά και ασκείται στη χρήση όπλων και όλμων. Ενώ ζητούν να αφοπλιστεί ο ΕΛΑΣ δεν διαλύουν τον ΕΔΕΣ, την Ορεινή Ταξιαρχία, τον Ιερό Λόχο και άλλους σχηματισμούς της Μέσης Ανατολής. Πάγιο αίτημα του ΚΚΕ ήταν να γίνει ο αφοπλισμός καθώς και των πεμπτοφαλαγγιτών και των συνεργατών των κατακτητών.
ΤΟ ΚΚΕ ανοιχτά από το «Ρ» διαμηνύει πως υπάρχει σχέδιο πραξικοπήματος.
Μέρες πριν γίνονταν μαζικές διαδηλώσεις με δεκάδες χιλιάδες λαού με συνθήματα όπως «οι προδότες να πιαστούν», «Ν΄ αρχίσουν τα λαϊκά δικαστήρια». Από το Παγκράτι μέχρι τη Μεσογείων και από τη Νέα Σμύρνη έως τα Πατήσια χιλιάδες λαού αξίωναν να μην διαλυθεί ο ΕΛΑΣ.
Καθηγητές διαδηλώνουν στη Βαρβάκειο. Φοιτητές και σπουδαστές κάνουν συνελεύσεις στο Πανεπιστήμιο, στο Πολυτεχνείο, στη Γεωπονική, στην Ανώτατη Εμπορική Σχολή, στο Μαράσλειο κ.λπ.

Τι είπε στο διάγγελμά του ο Σκόμπι; Μίλησε για την αποστράτευση των ανταρτικών δυνάμεων και απείλησε με την πείνα τον αθηναϊκό λαό. Το διάγγελμά του προκάλεσε θλιβερή εντύπωση και έντονη δυσφορία. Προκλήθηκε αναβρασμός στις συνοικίες της Αθήνας όπου ο κόσμος με τηλεβόες, τραγούδια, καμπάνες και παρελάσεις έδειχνε την αγανάκτησή του.
Το ΕΑΜ αποφασίζει συλλαλητήριο την Κυριακή στις 3 Δεκεμβρίου 1944 για να προστατευθούν οι ελευθερίες του λαού αλλά και για να συλληφθούν οι προδότες και οι δοσίλογοι.
Καλείται, λοιπόν, παλλαϊκή συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος στις 11 το πρωί, Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 1944. Μεγάλη ημέρα αλλά και ματωμένη ημέρα.
Χιλιάδες λαού είπαν όχι στην απαγόρευση του συλλαλητηρίου. Είχε σημάνει συναγερμός. Πειραιώτες και Κοκκινιώτες περπάτησαν με τις ώρες για να φτάσουν στο Σύνταγμα. Στο Ρουφ Βρετανοί χτυπούν τους Πειραιώτες που ανέβαιναν στην Αθήνα. Βρετανικά τανκ και θωρακισμένα έριχναν εκφοβιστικές ριπές.
Οι φάλαγγες των διαδηλωτών βρέθηκαν μπροστά στα δολοφονικά όπλα των αστυνομικών, των χωροφυλάκων, των τσολιάδων της ανακτορικής φρουράς, στις συμμορίες των «Χ». Έγινε μακελειό στην Ηρώδου Αττικού μπροστά από την αμερικανική πρεσβεία, στους στύλους του Ολυμπίου Διός, στο Ζάππειο, στο Σύνταγμα.
Οι μπουραντάδες, οι συμμορίες των Χιτών και της χωροφυλακής στήνουν ενέδρες στους δρόμους σκοτώνουν, συλλαμβάνουν, βασανίζουν. Αποτέλεσμα της επίθεσης 28 νεκροί και 140 τραυματίες.

Ο Σκόμπι ζητά ενισχύεις και δηλώνει στους δημοσιογράφους πως θα επιβάλει την τάξη. Στην Αθήνα οι Βρετανοί με τη βοήθεια της αμερικανικής μεταφορικής αεροπορίας μεταφέρουν ενισχύσεις από τα αεροδρόμια του Ελληνικού, της Ελευσίνας και του Τατοϊου. Στην Αθήνα βρίσκονται η 5^η Ινδική Ταξιαρχία, το πυροβολικό της 4^ης Ινδικής Μεραρχίας, η 4^η Βρετανική Μεραρχία, η 46^η Βρετανική Μεραρχία και ειδικές δυνάμεις. Σύνολο ανδρών, 80.000.
Τη Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου με μεγάλη συγκέντρωση οι Αθηναίοι θάβουν τους νεκρούς τους και δέχονται πάλι επίθεση με αποτέλεσμα 100 νεκροί και τραυματίες.
Ο Σκόμπι κηρύσσει στρατιωτικό νόμο. Βρετανικές δυνάμεις κυκλώνουν και αφοπλίζουν το 2ο Σύνταγμα της ΙΙ μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Ο ΕΛΑΣ αρχίζει τις επιχειρήσεις κατά των χιτών και των αστυνομικών τμημάτων της Αθήνας και του Πειραιά. Την επομένη, ο Σκόμπι θα πάρει διαταγή από τον Τσόρτσιλ να συμπεριφέρεται σαν να βρίσκεται σε κατεχόμενη πόλη. Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση ο λαός έπρεπε να διαλέξει. Και διάλεξε τα όπλα.

Η ένοπλη πάλη και αντίσταση του λαού ξεκινά. Αγγλικά αεροπλάνα, που έβγαλαν τα σήματά τους πυροβολούν τις συνοικίες στο Χαλάνδρι, στο κέντρο της Αθήνας, στον Πειραιά, στην Καστέλα. Αγγλικά τανκ βάλουν κατά του Χολαργού. Οι Άγγλοι καταλαμβάνουν την Ακρόπολη και την καθιστούν πεδίο βολής, χτυπούν το Περδικάρι (περιοχή κοντά στα Τουρκοβουνια) και του Γκύζη.
Την Παρασκευή 8 Δεκεμβρίου 9 αεροπλάνα και 12 τανκ με αγγλικό πεζικό και χωροφύλακες χτυπούν στου Μακρυγιάννη.

Οι Αθηναίοι σε λιγότερο από δύο μήνες από την απελευθέρωση της πόλης από τους Γερμανούς βρίσκονται σε πόλεμο και η πείνα είναι αδυσώπητη. Το ΕΑΜ πετυχαίνει διανομή τροφίμων. Επιτάσσει τρόφιμα και τα μοιράζει για να σταματήσει η δράση των μαυραγοριτών. Το φάντασμα του θανάτου από την πείνα δεν έφυγε από τον ουρανό των Αθηναίων, ήδη από το μεγάλο λιμό του 1941-1942. Το επισιτιστικό ήταν ένα άλλο πεδίο μάχης στα Δεκεμβριανά.

Ας το πάρουμε από την αρχή. Μετά την απελευθέρωση η UNRA, η υπηρεσία του ΟΗΕ θα αναλάμβανε τη διανομή βοήθειας στην Ελλάδα. Τους πρώτους μήνες από την απελευθέρωση  δρούσαν στη σκιά των Βρετανικών Στρατιωτικών Συνδέσμων στην Ελλάδα της γνωστής ML (British Military Liaison). Οι Βρετανοί γνώριζαν τη δύναμη της πείνας για τον έλεγχο ενός λαού και διαχειρίζονταν αποκλειστικά αυτοί την ανθρωπιστική βοήθεια.
Στην Αθήνα δρούσε και ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός ήδη από την περίοδο της Κατοχής. Οι Βρετανοί εμποδίζουν τη δράση του Ερυθρού Σταυρού στις συνοικίες που υπερίσχυε το ΕΑΜ καθώς έκανε και κάθε προσπάθεια για να διαλύσει τις λαϊκές επιτροπές επισιτισμού. Το ΕΑΜ με τις λαϊκές επιτροπές οργάνωσε τις διανομές τροφίμων.

Η διατροφή του λαού της Αθήνας είναι τόσο σημαντική που ο Ρ σε κάθε έκδοσή του αναφέρεται στις προσπάθειες επισιτισμού των Αθηναίων.

Οι μέρες περνούν, οι μάχες εντείνονται και οι Άγγλοι βομβαρδίζουν με τα βρετανικά αεροπλάνα τον άμαχο πληθυσμό.

Η ΚΕ του ΕΑΜ αποφασίζει να ανοίξουν τα καταστήματα τροφίμων σε όλες τις περιοχές της Αθήνας και του Πειραιά. Έρχονται ξανά σε επαφή με τον ΕΣ. Η διανομή τροφίμων και φαρμάκων είναι άμεση, κυρίως σε Καισαριανή και Βύρωνα όπου τα θύματα από τους βομβαρδισμούς είναι εκατοντάδες. Ο Ερυθρός Σταυρός συμφωνεί και ορίζονται σημεία που θα παραλαμβάνουν τα τρόφιμα οι μπακάληδες και οι φουρνάρηδες.
Η διακοπή του ρεύματος δεν στέκεται εμπόδιο αφού στον Πειραιά υπάρχουν αλευρόμυλοι με δικό τους δυναμό. Στις 12/12 από τον ΕΣ μοιράστηκαν 40.000 μερίδες ψωμιού στον Πειραιά αλλά και στα σφαγεία στην Αθήνα. Δόθηκαν συνολικά μερίδες για 5-6 ημέρες από 50 δράμια (88,5 γρ.) στο άτομο. Και νέα συνάντηση με τον Ερυθρό Σταυρό ο οποίος αναγνωρίζει την κατάσταση ως εμπόλεμη και θα εφαρμόσει τα διεθνή νόμιμα. Υπόσχεση πως θα δοθούν τρόφιμα και φάρμακα σε δεκάδες άμαχους τραυματίες.

Οι Άγγλοι όμως εμποδίζουν τις διανομές. Δεν αφήνουν να μοιραστεί το αλεύρι στους φούρνους της Κοκκινιάς, του Πειραιά, της Καλλιθέας, του Χαροκόπου, της Νέας Σμύρνης και της Πλάκας. Επίσης δεν επιτρέπουν να διανεμηθεί  γάλα στα νοσοκομεία. Παράλληλα από την Ακρόπολη χτυπούν το εργοστάσιο αεριόφωτος και το αχρηστεύουν. Ο κίνδυνος για τους Αθηναίους είναι μεγάλος, επιβάλλεται να κλείσουν τους ρουμπινέδες των ρολογιών φωταερίου.

Από το ΕΑΜ ορίζονται η Παναθηναϊκή και η Παμπειραϊκή Λαϊκή Επιτροπή ως τα μοναδικά όργανα επισιτισμού που έχουν και το δικαίωμα επιτάξεων. Οι διανομές τροφίμων γίνονται με τρομακτική δυσκολία και λόγω έλλειψης μεταφορικών μέσων
Στην επισιτιστική στήριξη του αθηναϊκού λαού συμβάλλει και η επαρχία. Στέλνουν τρόφιμα στην Αθήνα όπως στάρι, και λάδι. Στα νοσοκομεία φτάνουν από την Ρούμελη γαλέτες, κονιάκ, παστοκύδωνο, καραμέλες και μαργαρίνη.
Στα μέσα του Δεκέμβρη γίνεται έκκληση από το ΕΑΜ ο λαός να βοηθήσει τα επισιτιστικά όργανα. Η Παναθηναϊκή Επιτροπή παίρνει αγορανομικά μέτρα και καθορίζει τιμές σε χονδρική / λιανική, επιτάσσει βιομηχανικά είδη και τα στέλνει στην επαρχία ως ανταλλαγή για τρόφιμα.

Οι λαϊκές επιτροπές Κολωνού και Περιστερίου στέλνουν τρόφιμα σε Βύρωνα, Καισαριανή και Αμπελόκηπους.
Το ΕΑΜ ζητά από τον Ερυθρό Σταυρό οι διανομές τροφίμων να γίνονται δωρεάν γιατί ο κόσμος δεν έχει χρήματα.
20 Δεκεμβρίου και μοιράζονται ψωμί, λάδι, ζυμαρικά, όσπρια, κρέας, τσιγάρα, γάλα κ.λπ. σε Γκύζη, Νέα Ιωνία, Κυψέλη, Αμπελόκηπους, Καισαριανή, Καλλιθέα, Νέα Σφαγεία (Πειραιώς – Ταύρος), Νέα Σμύρνη ενώ γάλα, κρέας και άλλα τρόφιμα δόθηκαν στα Νοσοκομεία.

Στήνονται συσσίτια στην Κυψέλη που καθημερινά εξυπηρετούσε 1.500 άτομα, το ίδιο και στα Εξάρχεια, στον Κολωνό, στη Βάθη, στη Σαφράμπολη (συνοικία στη Νέα Ιωνία), στη Ριζούπολη (Άνω Πατήσια), στη Νέα Φιλαδέλφεια. Στο Περιστέρι, στο Πυριτιδοποιείο, στο Χαϊδάρι, στην Αγία Βαρβάρα, στο Λιούμη, στο Ψυχιατρείο στο Σανατόριο Δαφνίου, στο Πατριωτικό Ίδρυμα μοιράζουν αλεύρι, σίκαλι, μπακαλιάρο, κάρβουνα, λάδι, φασόλια, φακές, κάστανα, γάλα, ελιές, τσιγάρα.
Καθημερινά οργώνουν την Αθήνα, ανάμεσα στα πυρά, για να ταϊστεί ο αθηναϊκός λαός.
Οι Βρετανοί σφυροκοπούν, κάνουν τα πάντα για να εμποδίσουν τις διανομές και δεν παραδίδουν στην Ούντρα όπως ήταν υποχρεωμένοι να κάνουν.
Η Αθήνα 33 ημέρες, νύχτα και μέρα, σφυροκοπείται με πυροβολικό από το στόλο, και από την Ακρόπολη, με τανκ και με αεροπλάνα, με όλμους και με πολυβόλα.
Νεκροί, τραυματίες, πένθος, ερείπια και πρόσφυγες μέσα στην ίδια τους την πόλη.      
Σύμφωνα με στοιχεία της Εισαγγελίας οι νεκροί στα Δεκεμβριανά ανέρχονταν στους 5.000 και σε αυτούς περιλαμβάνονται όσοι πέθαναν από φυσιολογικά αίτια ή από τις βόμβες, τους όλμους και τις εκτελέσεις.
75 χρόνια από τις μάχες των Δεκεμβριανών και η αστική ιστορική καταγραφή ακόμη συντηρεί το αφήγημα για δήθεν εξέγερση των κομμουνιστών και την αποκλειστική ευθύνη της αριστεράς για τις μάχες που φτάνει έως την έναρξη του εμφυλίου πολέμου.                                               

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΟ 1: 15 σπουδαστές της Σχολής Ευελπίδων αρνήθηκαν να χτυπήσουν τον ΕΛΑΣ όταν αυτός πολιόρκησε τη Σχολή. Αρνήθηκαν να πυροβολήσουν κατά του λαού. Ο επικεφαλής χίτης λοχαγός τους τους έστησε μπροστά στα πολυβόλα και τους εκτέλεσε.

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΟ 2:  στις 11 Δεκεμβρίου οι Άγγλοι και οι συνεργάτες τους επιτέθηκαν στο νοσοκομείο Σωτηρία, υποστηριζόμενοι με τανκ. Αποκρούστηκαν και τότε ρίχνουν εμπρηστικές βόμβες στα υπόγεια χειρουργεία. Η φρουρά αντιστέκεται και μόνο όταν χάθηκαν 20 υπερασπιστές του νοσοκομείου κατάφεραν οι Άγγλοι να μπουν στο νοσοκομείο. Τους αιχμαλώτους τους παραδίδουν στους χωροφύλακες. Εκτελούν μερικούς επιτόπου και άλλους στο δρόμο. Στο Γουδί φτάνουν 35 οι οποίοι γδύνονται, και βασανίζονται άγρια.

1 οκά = 400 δράμια = 1,282 κιλά