Πόσο απέχει η αριστεία από τη βλακεία;

EUROKINISSI/ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ/ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΜΗΤΣΟΣ

Τάσος Τσακίρογλου

     «Πράγματι, η δύναμη της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας έγκειται στο γεγονός ότι στηρίζεται σε ένα είδος κοινωνικού νεο-δαρβινισμού: θριαμβεύουν πάντα «οι άριστοι και οι λαμπρότεροι», όπως λένε στο Χάρβαρντ».

   Μ’ αυτά τα λόγια επιχειρεί ο Πιερ Μπουρντιέ να εξηγήσει τη δύναμη της πειθούς που διαθέτει ο νεοφιλελευθερισμός, ο οποίος καταφέρνει να κάνει τη

μεγάλη μάζα των ανθρώπων να εσωτερικεύσουν την ταξική τους θέση, δηλαδή εκείνη του «κυριαρχούμενου», επειδή «αυτό είναι που τους αξίζει» τελικά.

   Καλύπτοντας ταχυδακτυλουργικά την αρχική ανισότητα πλούτου, δύναμης και επιρροής ανάμεσα στα διαφορετικά κοινωνικά στρώματα, καταφεύγει συχνά στη χίμαιρα της «ισότητας των ευκαιριών». Αποκρύπτει ωστόσο ότι ο καθένας –ακόμα και εάν έχει ίσες ευκαιρίες– ξεκινά από διαφορετική αφετηρία, η καθεμιά από τις οποίες μπορεί να βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση από την άλλη.

   Σήμερα οι νέοι «ευγενείς» προσπορίζονται τα προνόμια, τον υλικό πλούτο και την κοινωνική αναγνώριση μόνο και μόνο γιατί διαθέτουν ένα όνομα ή προέρχονται από μια οικογένεια. Φυσικά, όπως η Ιστορία μπορεί να επαναληφθεί μόνο σαν φάρσα, έτσι και η «αριστεία» του καπιταλιστικού κέντρου μπορεί να υπάρξει μόνο σαν καρικατούρα στην καπιταλιστική περιφέρεια ή επαρχία.

   Το «στιλ», οι «ιδέες» και οι «πρωτοβουλίες» ενός Μακρόν μπορούν να ενσαρκωθούν στην καλύτερη περίπτωση στην καρικατούρα ενός Μητσοτάκη, με τη χαρακτηριστική «άνεση» και πόζα που φλερτάρει με την κωμωδία.

   Η κυβέρνηση της «επαρχίας» βρίθει «αριστείας»: στην Παιδεία, στον Πολιτισμό, στην Οικονομία, στην Προστασία του Πολίτη, στην Εργασία και πάει λέγοντας. Αγλαΐσματα κομψότητας και ανεπιτήδευτου αλτρουισμού ο Αδωνις, η Βούλτεψη, ο Κυρανάκης, η Κεραμέως, ο Χατζηδάκης ή η Μενδώνη.

   Α, μια και είπα αλτρουισμός! Τα χατίρια στους κλινικάρχες, στους κολεγιάρχες, στην «Ελληνικός Χρυσός», στη Lamda Development και στους πάσης φύσεως «επενδυτές» είναι μεμονωμένες περιπτώσεις. Οπως μεμονωμένες είναι και οι υπερβάσεις καθήκοντος των πραιτοριανών του κ. Χρυσοχοΐδη που όταν μερακλώσουν ρίχνουν και καμία παραπάνω. Ας μην ξεχνάμε ότι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της «αριστείας» είναι τα δύο μέτρα και δύο σταθμά. Τα double standards που λένε και στην Οξφόρδη.

   Για τους «αρίστους» υπάρχουν μόνο δύο είδη ανθρώπων: οι winners και οι losers. Και εννοείται ότι οι ίδιοι ανήκουν δικαιωματικά στους πρώτους. Αυτό εξηγεί και το γιατί the winner takes it all, ο νικητής τα παίρνει όλα (και ο δεύτερος τίποτα).

   Το μήνυμα αυτό, ότι δηλαδή κάποιοι προορίζονται να είναι μονίμως νικητές και να «μαζεύουν όλο το χαρτί», το μεταδίδουν με όλους τους τρόπους τα συστημικά ΜΜΕ, διαχέοντας την εικόνα μιας περίπου «φυσικής τάξης πραγμάτων». Φτιαγμένης όχι από κάποιο ουράνιο Δημιουργό, αλλά δυνάμει κάποιας άλλης μεταφυσικής και κληρονομικής αντίληψης περί εξουσίας και δικαιωμάτων.

   Για κάποιους υπάρχουν οι μόνιμες, καλοπληρωμένες και αναγνωρισμένες θέσεις στην αγορά εργασίας και για κάποιους άλλους οι πρόσκαιρες, οι εποχικές, οι κακοπληρωμένες και οι επισφαλείς δουλειές του ποδαριού.

   Τα παιδιά των αρίστων μπορούν να αποκτούν πτυχία και προσόντα με «χορηγίες» των γονιών τους και στη συνέχεια να βαυκαλίζονται με τον μύθο των «καλύτερων και εξυπνότερων» (the best and the brightest). Αντίθετα, οι losers θα υποστούν τις συνέπειες των «επιλογών» τους και αργότερα, μισώντας την «έλλειψη» ευφυΐας και ικανοτήτων θα στελεχώσουν ενδεχομένως τις ορδές ακροδεξιών και φασιστικών ταγμάτων εφόδου, την ώρα που οι «άριστοι» θα αηδιάζουν με την «καθυστέρηση» και τη «βλακεία».