Γράφουν για το agioritikovima.gr οι διαιτολόγοι - διατροφολόγοι Φουντουκίδου Αναστασία & Τσαγκαράκη ΜαρίαΈνα από τα πιο διαδεδομένα χόρτα, το οποίο βρίσκουμε στις περισσότερες περιοχές της χώρας μας, είναι τα ραδίκια. Τα ραδίκια ανήκουν στο γένος cichorium όπου περιλαμβάνονται πολλά είδη άγρια και καλλιεργούμενα με πολλές διαφορές στην γεύση (πικρά, γλυκά κα) και στο φαινότυπο. Τα ραδίκια είναι πλούσια σε βιταμίνες Β1, Β2 και καροτενοειδή καθώς και σε ανόργανα στοιχεία όπως Κ, Νa, P και Μg. Η πικρή τους γεύση οφείλεται στις ουσίες λακτουκίνη, λακτουκοπικρίνη και παράγωγα τους. Τα χόρτα αυτά είναι γνωστά από τους αρχαίους χρόνους. Αναφέρεται ήδη σε ένα πάπυρο του 4000 π.Χ. ενώ ο Γαληνός το ονόμαζε «φίλο του συκωτιού». Παλιότερα, οι λαϊκοί θεραπευτές χρησιμοποιούσαν τα ραδίκια για την θεραπεία ασθενειών του ήπατος και της χολής. Πλέον έχει φανεί από κλινικές έρευνες πως ένα συστατικό που περιέχεται, το κιχώριο, έχει όντως ηπατοπροστατευτική δράση.Ιδιαίτερα ονομαστό χόρτο είναι και ο ταραξάκος. Αφθονεί στα ελληνικά ακαλλιέργητα χωράφια, στα άκρα των δρόμων και ξεπετιέται ανάμεσα από τις σχισμές των βράχων. Ο Bock (1546) είναι ο πρώτος που αναφέρει τις διουρητικές ιδιότητες του φυτού. Ο Kortum (1800) προσπάθησε να το χρησιμοποιήσει για θεραπεία ασθενειών του ήπατος. Ο ταράξακος είναι πλούσιος σε καροτενοειδή (βιολαξανθίνη), βιταμίνες συμπλέγματος Β, βιταμίνη C. Η περιεκτικότητα του σε βιταμίνη Α φαίνεται να είναι 4 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του κοινού μαρουλιού ενώ από ανόργανα στοιχεία περιέχει αρκετό κάλλιο. Φαίνεται πλέον από έρευνες πως εκτός από διουρητικό, αποτελεί και διεγερτικό της όρεξης. Επίσης λειτουργεί και σαν βοηθητικό σε δυσλειτουργίες του ήπατος και της χοληδόχου κύστης, σε προβλήματα δυσπεψίας, ιδιαίτερα στην πλήρη πέψη του λίπους. Επιπλέον, είναι δυνατόν να βοηθήσει στην θεραπεία της ακμής και χρόνιων δερματίτιδων.
Τα πιο γνωστά ζιζάνια της ελληνικής κουζίνας θεωρούνται οι βρούβες. Στα αρχαία χρόνια, οι βρούβες αποτελούσαν ένα άριστο στομαχικό φάρμακο, το οποίο χρησιμοποιούνταν και ως αποτοξινωτικό ρόφημα. Το νοστιμότερο μέρος τους θεωρούνται τα τρυφερά βλαστάρια τους, τα οποία μαζεύονται την εποχή της άνοιξης.
Η ζοχιά ή ή ζοχός ή τσόχος είναι ένα χόρτο πολύ κοινό στην πατρίδα μας. Το συναντάμε σχεδόν παντού, σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Συλλέγεται τους χειμερινούς μήνες και αποτελεί θαυμάσιο ορεκτικό. Είναι πλούσιο σε ασβέστιο και σίδηρο ενώ από βιταμίνες περιέχει βιταμίνη C, θειαμίνη, ριβοφλαβίνη και νιασίνη. Υπάρχουν ενδείξεις πως ο χυμός τους χρησιμοποιείται σε ασθένειες του ήπατος και του υπογαστρίου.
Ένα γνωστό αρωματικό χόρτο της παγκόσμιας γαστρονομίας είναι και το μάραθο. Τα φύλλα του συλλέγονται από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο, εποχή που ανθίζει το φυτό. Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα και για αυτό το βρίσκουμε και ως καλλιεργήσιμο είδος στους λαχανόκηπους.
Ένα ιδιαίτερο παρεξηγημένο χόρτο είναι και η τσουκνίδα. Όλοι μας έχουμε συνδέσει την τσουκνίδα με ένα έντονο κνησμό όταν ερχόμαστε σε επαφή μαζί της. Συλλέγονται κυρίως οι τρυφερές κορυφές του φυτού κατά την διάρκεια των χειμερινών μηνών αλλά και των πρώτων μηνών της άνοιξης. Φυτρώνει με τα πρωτοβρόχια του Οκτωβρίου και διατηρείται τρυφερό ως τον Απρίλιο. Οι τσουκνίδες είναι ιδιαίτερα πλούσιες σε σίδηρο και μπορεί να βοηθήσει αρκετά άτομα ενάντια στην αναιμία. Ακόμη, είναι πλούσιες σε β-καροτένιο. Αρκετές επιδημιολογικές έρευνες σε όλο τον κόσμο συσχέτισαν την υψηλή διαιτητική πρόσληψη β-καροτένιου με πρόληψη από καρκίνους του πνεύμονα, μαστού, τραχήλου , δέρματος και στομάχου. H δράση του β-καροτένιου κατά του καρκίνου βασίζεται στην αντιοξειδωτική δράση του με το να μειώνει την λιπιδική υπεροξείδωση. Δέκα λεπτά βράσιμο είναι δυνατόν να εξουδετερώσει την δράση των ουσιών που προκαλούν ερεθισμό. Αν όμως κάποια στιγμή αγγίξετε τσουκνίδες με γυμνά χέρια, ένα άλλο χόρτο της ελληνικής φύσης μπορεί να σας βοηθήσει για την αντιμετώπιση του κνησμού και είναι τα φύλλα της μολόχας.
Το άγριο σπαράγγι τρώγονταν τόσο από τους Έλληνες όσο και από τους Ρωμαίους ως λαχανικό. Σήμερα καταναλώνεται περισσότερο η καλλιεργούμενη ποικιλία. Διαθέτει διουρητικές και καθαρτικές ιδιότητες, ιδίως πίνοντας τον φρέσκο χυμό του.
Η αβρωνία (Tamus vulgaris, L) είναι φυτό που αναπτύσσεται μέχρι και τρία μέτρα τυλίγοντας το στέλεχος του όπως του αμπελιού. Είναι γνωστή η κατανάλωση του φυτού ως σαλάτα. Ωστόσο έχει και θεραπευτικές ιδιότητες, είναι καθαρτικό, διουρητικό και επουλωτικό. Οι κόνδυλοι του γίνονται κατάπλασμα στις περιπτώσεις εγκαυμάτων.
Το γνωστό κάρδαμο (Lepidium sativum) που η χρήση του ήταν γνωστή κατά την αρχαιότητα, είναι πολύτιμο φυτό με τη βιταμίνη C που περιέχει και τα διάφορα ιχνοστοιχεία (ιώδιο, σίδηρο, ασβέστιο). Είναι διουρητικό, βοηθάει στην αιμοκάθαρση και ευεργετικό στο συκώτι.
Το σταμναγκάθι ή γιαλοράδικο (Cichorium spinosum) είναι ένα είδος ραδικιού το οποίο χαίρει μεγάλης εκτίμησης στην Κρήτη. Ο Διοσκουρίδης και η παράδοση, το αναφέρει σαν φάρμακο (διουρητικό, καθαρτικό, χρήσιμο φάρμακο για το συκώτι, κατάπλασμα σε έλκη και ο χυμός της ρίζας είναι κατάλληλος για εγκαύματα. Η γνώση της κατανάλωσης τους κινδυνεύει να εξαφανιστεί και μαζί της να χαθεί μια σημαντική διατροφική πληροφορία.
Πασίγνωστη είναι η άγρια μολόχα, που την συναντούμε σε όλη την Ελλάδα, καθώς και η πρακτική χρησιμότητα του φυτού ως μαλακτικού. Της μολόχας χρησιμοποιούνται τα φύλλα και τα άνθη και ακόμη οι ρίζες. Είναι μαλακτικά, αποχρεμπτικά, όπως και της δενδρομολόχας. Η μολόχα μαλακώνει τους κάλους των ποδιών με κατάπλασμα,. Με τα άνθη της μολόχας γίνεται τσάι κατά του βήχα, ενώ το αφέψημα της ρίζας ευνοεί τις αποχρέμψεις και καταπραΰνει τις φλογώσεις του αναπνευστικού συστήματος.
Η παπαρούνα αυτοφύεται σε Ευρώπη, Βόρεια Αφρική και ορισμένες περιοχές της Ασίας, σε άκρες δρόμων και καλλιεργούμενα χωράφια. Η εμφάνιση της συνδέεται με τον ερχομό της άνοιξης. Το φυτό περιέχει αλκαλοειδή, που το καθιστούν κατασταλτικό και ηρεμιστικό φάρμακο. Η δράση τους είναι πιο ήπια συγκριτικά με τα αντίστοιχα που περιέχονται στην παπαρούνα του οπίου ή Αφιόνι, με τις ισχυρές αναλγητικές και ναρκωτικές ιδιότητες. Η Ευρωπαϊκή βοτανοθεραπεία τη χρησιμοποιεί από παλιά για την αντιμετώπιση πόνων και αϋπνίας, ενώ οι σπόροι της αποτελούν γαστρονομικό συστατικό (καρύκευμα). Ως έγχυμα με χρήση των ανθών της, είναι μαλακτικό, ήπιο αναλγητικό, αντιβηχικό και ηρεμιστικό φάρμακο, που χρησιμεύει στην αντιμετώπιση του βήχα που συνοδεύεται από ερεθισμό, του άσθματος, της νευρικής υπερέντασης του άγχους, της ευερεθιστότητας και της αϋπνίας.
Ωστόσο τα παραπάνω χόρτα είναι ένα μικρό δείγμα των χόρτων που καταναλώνονται ακόμα και σήμερα σε πολλές γωνίες της πατρίδας μας.
Η Αναστασία Φουντουκίδου, διατηρεί διαιτολογικό γραφείο στην Αριδαία Αλμωπίας.
Τηλ. 2384028078
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου