Συντάκτης:
Κι όμως, είτε το πιστέψετε
είτε όχι, χωρίς την τρέχουσα απώλεια και τη σπατάλη των τροφίμων, οι
οποίες ανέρχονται στο ένα τρίτο όλων των τροφίμων που παράγονται για
κατανάλωση από τον άνθρωπο, θα μπορούσαν να τραφούν σχεδόν ένα
δισεκατομμύριο άνθρωποι που κοιμούνται πεινασμένοι κάθε βράδυ.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περίπου 1,3 δισ. τόνοι τροφίμων χάνονται ετησίως ή σπαταλιούνται σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού, από την αρχική γεωργική παραγωγή μέχρι την τελική κατανάλωση των νοικοκυριών.
Αυτές οι απώλειες και σπάταλες των τροφίμων συνεπάγονται επίσης
σπατάλη πόρων που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή, όπως γης, νερού και ενέργειας, που επιφέρουν αύξηση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου.
«Μέχρι το ένα τρίτο του συνόλου των τροφίμων χαλάει ή σπαταλιέται πριν καταναλωθεί από τους ανθρώπους. Είναι μια υπερβολή σε μια εποχή όπου σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι πεινούν», προσθέτει η Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO).
Αλλά τι ακριβώς είναι η απώλεια και η σπατάλη των τροφίμων;
Πρόκειται για μια κατάσταση που αφορά τη μείωση των τροφίμων στα επόμενα στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων που προορίζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο.
Τα τρόφιμα χάνονται ή σπαταλιούνται σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού, από την αρχική παραγωγή μέχρι την τελική κατανάλωση των νοικοκυριών, εξηγεί η FAO.
«Η απώλεια μπορεί να είναι τυχαία ή σκόπιμη -προσθέτει-, αλλά τελικά οδηγεί σε λιγότερα τρόφιμα διαθέσιμα για όλους. Τα τρόφιμα που χάνονται ή αλλοιώνονται πριν φτάσουν στο τελικό προϊόν ή στο στάδιο λιανικής πώλησης συνδέονται με την απώλεια τροφίμων. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε προβλήματα συγκομιδής, αποθήκευσης, συσκευασίας, μεταφοράς, υποδομής ή μηχανισμών αγοράς/τιμών, καθώς και θεσμικών και νομικών πλαισίων».
Οι συγκομισμένες μπανάνες που πέφτουν από ένα φορτηγό, για παράδειγμα, θεωρούνται απώλεια τροφίμων, σύμφωνα με τον FAO.
Τα τρόφιμα που είναι κατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση, αλλά δεν καταναλώνονται επειδή χαλούν ή αφήνονται να χαλάσουν ή απορρίπτονται από λιανοπωλητές ή καταναλωτές, συνδέονται με τη σπατάλη και την απώλεια των τροφίμων.
Αυτό μπορεί να οφείλεται σε αυστηρούς ή παρεξηγημένους κανόνες σήμανσης ημερομηνιών, ακατάλληλων πρακτικών αποθήκευσης, αγοράς ή μαγειρέματος. Ενα χαρτοκιβώτιο μπανάνες με καστανές κηλίδες που απορρίπτεται από ένα κατάστημα, για παράδειγμα, θεωρείται σπατάλη τροφίμων, λέει ο ΟΗΕ.
Οι αριθμοί για την απώλεια και τη σπατάλη των τροφίμων ανά τον κόσμο είναι κάτι παραπάνω από αποκαλυπτικοί.
Περίπου το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγεται στον κόσμο για κατανάλωση από τον άνθρωπο κάθε χρόνο -γύρω στο 1,3 δισ. τόνοι- χάνεται ή σπαταλιέται.
Το οικονομικό κόστος από αυτή την απώλεια και τη σπατάλη ανέρχεται σε περίπου 680 δισ. δολάρια στις βιομηχανικές χώρες και στα 310 δισ. δολάρια στις αναπτυσσόμενες.
Τα φρούτα και τα λαχανικά, καθώς και οι ρίζες και οι βολβοί, έχουν τα υψηλότερα ποσοστά σπατάλης και απωλειών.
Οι παγκόσμιες ποσοτικές απώλειες τροφίμων ετησίως είναι περίπου 30% για τα σιτηρά, 40-50% για τις ρίζες, τα φρούτα και τα λαχανικά, 20% για τους ελαιούχους σπόρους, το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, και 35% για τα ψάρια.
Κάθε χρόνο οι καταναλωτές στις πλούσιες χώρες σπαταλούν σχεδόν την ίδια ποσότητα τροφής (222 εκατ. τόνοι), που ισούται με ολόκληρη την καθαρή παραγωγή τροφίμων στην υποσαχάρια Αφρική (230 εκατ. τόνοι).
Η ποσότητα των τροφίμων που χάνονται ή σπαταλιούνται κάθε χρόνο ισοδυναμεί με περισσότερο από το ήμισυ της παγκόσμιας ετήσιας καλλιέργειας σιτηρών (2,3 δισ. τόνοι το 2009/2010).
Τα απόβλητα ανά κάτοικο από τους καταναλωτές κυμαίνονται μεταξύ 95 και 115 κιλά ετησίως στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, ενώ για τους καταναλωτές στην υποσαχάρια Αφρική, στη νότια και νοτιοανατολική Ασία, αντιστοιχούν μόλις 6-11 κιλά ετησίως.
Στην περίπτωση των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για παράδειγμα, οι πρόσφατες εκτιμήσεις των επιπέδων των ευρωπαϊκών απωλειών τροφίμων αποκαλύπτουν ότι το 70% στην Ευρώπη των 27 κρατών αφορά τα τρόφιμα που προέρχονται από τα νοικοκυριά, ενώ οι τομείς της παραγωγής και της μεταποίησης συνεισφέρουν στο υπόλοιπο 30%.
Οι υψηλοί αυτοί συντελεστές οδήγησαν τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να δεσμευτούν για την εκπλήρωση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (SDG) που εγκρίθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2015, συμπεριλαμβανομένου ενός στόχου μείωσης κατά το ήμισυ της κατά κεφαλήν σπατάλης και απώλειας τροφίμων μέχρι το 2030 από την αλυσίδα παραγωγής μέχρι και την κατανάλωση.
Την ίδια στιγμή, στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι απώλειες και η σπατάλη των τροφίμων εκτιμώνται στο 30-40% της προσφοράς τροφίμων, σύμφωνα με το υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ. Αυτή η ποσότητα αποβλήτων, προσθέτει, έχει σημαντικές επιπτώσεις στην επισιτιστική ασφάλεια, τη διατήρηση των πόρων και την αλλαγή του κλίματος.
Οπως γίνεται κατανοητό, το παγκόσμιο σύστημα διατροφής παράγει και αναπαράγει ακόμη μία παραδοξότητα: από τη μία, η πείνα εξακολουθεί να παραμένει από τις πιο επείγουσες προκλήσεις ενώ, από την άλλη, η ανθρωπότητα παράγει περισσότερο από αρκετό φαγητό.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περίπου 1,3 δισ. τόνοι τροφίμων χάνονται ετησίως ή σπαταλιούνται σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού, από την αρχική γεωργική παραγωγή μέχρι την τελική κατανάλωση των νοικοκυριών.
Αυτές οι απώλειες και σπάταλες των τροφίμων συνεπάγονται επίσης
σπατάλη πόρων που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή, όπως γης, νερού και ενέργειας, που επιφέρουν αύξηση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου.
«Μέχρι το ένα τρίτο του συνόλου των τροφίμων χαλάει ή σπαταλιέται πριν καταναλωθεί από τους ανθρώπους. Είναι μια υπερβολή σε μια εποχή όπου σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι πεινούν», προσθέτει η Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO).
Αλλά τι ακριβώς είναι η απώλεια και η σπατάλη των τροφίμων;
Πρόκειται για μια κατάσταση που αφορά τη μείωση των τροφίμων στα επόμενα στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων που προορίζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο.
Τα τρόφιμα χάνονται ή σπαταλιούνται σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού, από την αρχική παραγωγή μέχρι την τελική κατανάλωση των νοικοκυριών, εξηγεί η FAO.
«Η απώλεια μπορεί να είναι τυχαία ή σκόπιμη -προσθέτει-, αλλά τελικά οδηγεί σε λιγότερα τρόφιμα διαθέσιμα για όλους. Τα τρόφιμα που χάνονται ή αλλοιώνονται πριν φτάσουν στο τελικό προϊόν ή στο στάδιο λιανικής πώλησης συνδέονται με την απώλεια τροφίμων. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε προβλήματα συγκομιδής, αποθήκευσης, συσκευασίας, μεταφοράς, υποδομής ή μηχανισμών αγοράς/τιμών, καθώς και θεσμικών και νομικών πλαισίων».
Οι συγκομισμένες μπανάνες που πέφτουν από ένα φορτηγό, για παράδειγμα, θεωρούνται απώλεια τροφίμων, σύμφωνα με τον FAO.
Τα τρόφιμα που είναι κατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση, αλλά δεν καταναλώνονται επειδή χαλούν ή αφήνονται να χαλάσουν ή απορρίπτονται από λιανοπωλητές ή καταναλωτές, συνδέονται με τη σπατάλη και την απώλεια των τροφίμων.
Αυτό μπορεί να οφείλεται σε αυστηρούς ή παρεξηγημένους κανόνες σήμανσης ημερομηνιών, ακατάλληλων πρακτικών αποθήκευσης, αγοράς ή μαγειρέματος. Ενα χαρτοκιβώτιο μπανάνες με καστανές κηλίδες που απορρίπτεται από ένα κατάστημα, για παράδειγμα, θεωρείται σπατάλη τροφίμων, λέει ο ΟΗΕ.
Οι αριθμοί για την απώλεια και τη σπατάλη των τροφίμων ανά τον κόσμο είναι κάτι παραπάνω από αποκαλυπτικοί.
Περίπου το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγεται στον κόσμο για κατανάλωση από τον άνθρωπο κάθε χρόνο -γύρω στο 1,3 δισ. τόνοι- χάνεται ή σπαταλιέται.
Το οικονομικό κόστος από αυτή την απώλεια και τη σπατάλη ανέρχεται σε περίπου 680 δισ. δολάρια στις βιομηχανικές χώρες και στα 310 δισ. δολάρια στις αναπτυσσόμενες.
Τα φρούτα και τα λαχανικά, καθώς και οι ρίζες και οι βολβοί, έχουν τα υψηλότερα ποσοστά σπατάλης και απωλειών.
Οι παγκόσμιες ποσοτικές απώλειες τροφίμων ετησίως είναι περίπου 30% για τα σιτηρά, 40-50% για τις ρίζες, τα φρούτα και τα λαχανικά, 20% για τους ελαιούχους σπόρους, το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, και 35% για τα ψάρια.
Κάθε χρόνο οι καταναλωτές στις πλούσιες χώρες σπαταλούν σχεδόν την ίδια ποσότητα τροφής (222 εκατ. τόνοι), που ισούται με ολόκληρη την καθαρή παραγωγή τροφίμων στην υποσαχάρια Αφρική (230 εκατ. τόνοι).
Η ποσότητα των τροφίμων που χάνονται ή σπαταλιούνται κάθε χρόνο ισοδυναμεί με περισσότερο από το ήμισυ της παγκόσμιας ετήσιας καλλιέργειας σιτηρών (2,3 δισ. τόνοι το 2009/2010).
Τα απόβλητα ανά κάτοικο από τους καταναλωτές κυμαίνονται μεταξύ 95 και 115 κιλά ετησίως στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, ενώ για τους καταναλωτές στην υποσαχάρια Αφρική, στη νότια και νοτιοανατολική Ασία, αντιστοιχούν μόλις 6-11 κιλά ετησίως.
Πού χάνεται το φαγητό;
Το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Πόρων (WRI) εξηγεί ότι η απώλεια και η σπατάλη των τροφίμων προκύπτουν περισσότερο «κοντά στο πιρούνι» στις ανεπτυγμένες περιοχές και περισσότερο «κοντά στην εκμετάλλευση» στις αναπτυσσόμενες περιοχές.Στην περίπτωση των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για παράδειγμα, οι πρόσφατες εκτιμήσεις των επιπέδων των ευρωπαϊκών απωλειών τροφίμων αποκαλύπτουν ότι το 70% στην Ευρώπη των 27 κρατών αφορά τα τρόφιμα που προέρχονται από τα νοικοκυριά, ενώ οι τομείς της παραγωγής και της μεταποίησης συνεισφέρουν στο υπόλοιπο 30%.
Οι υψηλοί αυτοί συντελεστές οδήγησαν τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να δεσμευτούν για την εκπλήρωση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (SDG) που εγκρίθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2015, συμπεριλαμβανομένου ενός στόχου μείωσης κατά το ήμισυ της κατά κεφαλήν σπατάλης και απώλειας τροφίμων μέχρι το 2030 από την αλυσίδα παραγωγής μέχρι και την κατανάλωση.
Την ίδια στιγμή, στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι απώλειες και η σπατάλη των τροφίμων εκτιμώνται στο 30-40% της προσφοράς τροφίμων, σύμφωνα με το υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ. Αυτή η ποσότητα αποβλήτων, προσθέτει, έχει σημαντικές επιπτώσεις στην επισιτιστική ασφάλεια, τη διατήρηση των πόρων και την αλλαγή του κλίματος.
Οπως γίνεται κατανοητό, το παγκόσμιο σύστημα διατροφής παράγει και αναπαράγει ακόμη μία παραδοξότητα: από τη μία, η πείνα εξακολουθεί να παραμένει από τις πιο επείγουσες προκλήσεις ενώ, από την άλλη, η ανθρωπότητα παράγει περισσότερο από αρκετό φαγητό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου