Ενα μοτίβο συμπεριφοράς
Είχε πολλούς κανόνες που ακολουθούσε. Απαιτούσε πολλά από τον εαυτό της. Ζητούσε να γίνουν όλα όπως τα γνώριζε. Επρεπε να είναι συνεπής στα πάντα. Από το πρωί που ξεκινούσε η μέρα της, πάλευε να είναι συνεπής
απέναντι στον χρόνο που έτρεχε, ώστε να προλάβει κάθε υποχρέωση που είχε αναλάβει, απέναντι στις δουλειές που είχε να διεκπεραιώσει, απέναντι σε μια «τάξη πραγμάτων» που είχε ανάγκη να ορίζει. ηταν ιδιαίτερα ευσυνείδητη, με αυξημένο αίσθημα του καθήκοντος.
Με την ίδια απαίτηση εφάρμοζε και το αδυνάτισμά της. Δεν ανεχόταν να μην είναι συνεπής στη διατροφή αδυνατίσματος που είχε να εκτελέσει. Κουβαλούσε πολλούς κανόνες μέσα της∙ δεν επέτρεπε νε παρεκκλίνει ούτε σε έναν.
Στο διάστημα που αδυνάτιζε ήταν πιστή στο διατροφικό της πρόγραμμα και θεωρούσε απολύτως φυσιολογικό να μην επιθυμεί καμία άλλη γεύση πέρα από τις γεύσεις των καθορισμένων τροφών. Δεν ένιωθε πιεσμένη. Κατέληγε ωστόσο να καταστρατηγήσει όλους τους κανόνες εμφανίζοντας πολυφαγίες. Ακολουθούσε δηλαδή ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο συμπεριφοράς που οδηγούσε πάντα στην παραίτηση από την προσπάθεια απώλειας του βάρους της.
Η σειρά με την οποία δρούσε ήταν η ακόλουθη: όταν ξεκινούσε δίαιτα αδυνατίσματος, μόνιμη ανησυχία της ήταν να μην ξεφύγει ούτε λεπτό από τις οδηγίες∙ μάλιστα αν κατάφερνε να φάει και λιγότερη ποσότητα τροφής ή να παραλείψει γεύματα αισθανόταν καλύτερα. Πίστευε πως με αυτόν τον τρόπο ελέγχει τις βουλιμίες της∙ πως μπορούσε να τιθασεύει και να ορίζει το «ανεξέλεγκτο». Ελεγε πως έτσι ήταν δυνατή κι ένιωθε συνάμα περήφανη.
Οσο πιο πολύ περιόριζε τη γευστική της επιθυμία, τόσο πιο ασφαλής αισθανόταν. Έφτανε σε σημείο να τρώει ένα γεύμα την ημέρα, κι ας ήταν μία σαλάτα κι ένα φρούτο, ή έτρωγε στεγνό κοτόπουλο με λαχανικά κόβοντας το λάδι.
Δικαιολογούσε τις παραλείψεις των θρεπτικών τροφών της ημέρας της με το πρόσχημα «δεν προλαβαίνω», «ήμουν πολύ κουρασμένη», «δεν πεινούσα». Ηταν πεπεισμένη πως όσο πιο λίγο έτρωγε, τόσο πιο πολύ θα αδυνάτιζε.
Ομως αυτός ο γευστικός περιορισμός παρεκκλίνει από τη φύση του ανθρώπου, μιας και ο ρόλος της τροφής, εκτός από τη θρέψη και την ενέργεια, είναι να σου προσφέρει και ευχαρίστηση∙ γι’ αυτό και ήταν σύντομη η διάρκεια της «δύναμης» που βίωνε να κυριαρχεί πάνω στην επιθυμία της απόλαυσης της γεύσης. Εφτανε σε σημείο να κάνει επιδρομές στα τυριά ή στα γλυκά, να καταναλώνει μεγάλες ποσότητες τροφής και μετά να χρησιμοποιεί οποιαδήποτε τιμωρία μπορούσε να φανταστεί και να εφεύρει.
Σταματούσε να τρώει τις επόμενες ημέρες και κατανάλωνε μόνο φρούτα, κι αυτά μετρημένα. Ξανά έβαζε σε εφαρμογή τους άκαμπτους κανόνες της και ακολουθούσε τη δίαιτά της με τον γνώριμο για εκείνη τρόπο, μα κατέβαλλε όλο και περισσότερο κόπο για να ελέγξει την ποσότητα τροφής και την επιθυμία της γεύσης.
Αυτός ο επαναληπτικός εξαναγκασμός όλο και πιο πολύ έφθινε. Υστερα από αλλεπάλληλες επιδρομές-τιμωρίες, νικημένη πια, τα παράταγε, έτρωγε και πάχαινε.
Αποτυχημένη για άλλη μία φορά στην επίτευξη του στόχου της, αναρωτιόταν γιατί δεν καταφέρνει ποτέ να αδυνατίσει.
Η αλήθεια είναι πως όταν είσαι πολύ αυστηρός, με πολλούς κανόνες στον ψυχικό τομέα, γεμάτος απαγορεύσεις και αυτοπεριορισμούς, κάποια στιγμή πρέπει να τα «φας όλα», να γευτείς τα πάντα για να μη «σκάσεις».
Εκεί οφείλεται η επανάληψη της αλληλουχίας τιμωρία-βουλιμία –δηλαδή από τη μια μεριά η υπέρμετρη εφαρμογή της δίαιτας, ακόμα και με μειωμένη τροφή, για να ακολουθήσει μετά η επιδρομική κατανάλωση τροφής σαν αντίβαρο.
Οι πολυφαγίες δεν είναι παρά μια εξισορρόπηση σε προηγούμενη αφύσικη κατάσταση υπέρμετρης ασφυξίας.
Βέβαια με μια τέτοια συμπεριφορά φτάνει κανείς στο λανθασμένο συμπέρασμα: «Ορίστε, κάθε φορά που αφήνομαι να τρώω, παχαίνω, ενώ όταν συγκρατούμαι, αδυνατίζω».
Η πραγματικότητα μας λέει πως και οι δύο καταστάσεις, είτε η περίοδος της τιμωρίας είτε η περίοδος της βουλιμίας, είναι καταστάσεις αφύσικες μα εξίσου απαραίτητες, αφού και οι δύο δρουν ανακουφιστικά για τον άνθρωπο.
Οταν επιθυμώ γεύση, αυτό με ανησυχεί και το καταπνίγω ορίζοντας αυστηρούς κανόνες. Ετσι με τους κανόνες και την αυστηρή εφαρμογή τους αποτρέπω να εμφανιστεί η επιθυμία. Με τους κανόνες αποτρέπω την ανησυχία μου. Με τις βουλιμίες ανακουφίζομαι από την ασφυξία μου.
Σίγουρα ο κανόνας που σπάει τον φαύλο κύκλο είναι ο εξής: «Δεν παραλείπω καμία τροφή από το θρεπτικό πρόγραμμα αδυνατίσματος που εφαρμόζω» κι ας είχα πολυφαγίες. Η ασφάλεια πρέπει να μετατεθεί στη μέριμνα ύπαρξης δεδομένων και όχι στην περικοπή.* Σύμβουλος διατροφής
Ο Freud, ακολουθώντας αρχικά την ιατρική ιδεολογία της εποχής του για τον ψυχισμό -ως ένα είδος σύνθετου αντανακλαστικού- είχε θεωρήσει, μεταξύ άλλων, στο άρθρο του «Διατυπώσεις γύρω από τις δύο αρχές της ψυχικής λειτουργίας» (1911) ότι ο ψυχισμός διέπεται από μια ρυθμιστική αρχή της οποίας ο ρόλος είναι να διασφαλίζει την αναζήτηση ευχαρίστησης (Lust) και να αποφεύγει τη δυσαρέσκεια (Unlust). Ετσι ανεξαρτήτως του αν η ένταση για τον ψυχισμό προέρχεται από εσωτερικούς ή εξωτερικούς παράγοντες, αυτός τις αντιλαμβάνεται ως δυσαρέσκεια, ενώ η ευχαρίστηση είναι η μείωση της έντασης αυτής και η επιστροφή στην κατάσταση χαλάρωσης. Αυτή η αρχή τη ευχαρίστησης, Lustprinzip, αδράνειας ή σταθερότητας -όροι που χρησιμοποιούνται από τον Freud ως ισοδύναμοι σε διάφορα σημεία της επεξεργασίας της οικονομικής του υπόθεσης για τον ψυχισμό- επεκτείνεται στη σύνδεση που κάνει μεταξύ της αρχής αυτής με την αρχή της πραγματικότητας, Realitätsprinzip.
*Σύμβουλος διατροφής alpanopoulou@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου