Συγκαταλέγεται
στα κορυφαία μπεστ σέλερ όλων των εποχών το έργο του «Il principe» (Ο
ηγεμόνας), που σε χαλεπούς καιρούς γονιμοποίησε εναντιοφανείς εκτάσεις
της δυτικής διανόησης· από
τις εύφορες κοιλάδες της φιλοσοφίας ώς τις
άνυδρες στέπες της πολιτικής σκέψης. Ενέπνευσε και επηρέασε καταλυτικά
πλήθος εμβληματικών στοχαστών, όπως οι Χομπς, Ρουσό, Χέγκελ, Νίτσε,
Γκράμσι, Αλτουσέρ, Τόνι Νέγκρι κ.ά. Δεν είναι λίγοι όσοι τον θεωρούν
πατέρα των σύγχρονων πολιτικών επιστημών, ούτε εκείνοι που τον
κατατάσσουν απαξιωτικά στους αμοραλιστές και διεφθαρμένους.
Τέτοιες
μέρες του 1527 ο Νικολό Μακιαβέλι, διότι όντως περί του Μακιαβέλι
πρόκειται, αναχώρησε για τα επουράνια πριγκιπάτα του. Σχεδόν πεντακόσια
χρόνια αργότερα, μολαταύτα, οι αφορισμοί του παραμένουν αδυσώπητα
επίκαιροι και διαχρονικοί, ίσως επειδή η πολιτική –με «ήτα»– ασκείται με
πανομοιότυπο κυνισμό και οι πολιτικοί –με «όμικρον γιώτα»– δεν εννοούν
ν’ αλλάξουν τροπάρι και χούγια. Ξεφυλλίζοντας το αξεπέραστο πόνημα, επ’
ευκαιρία της θλιβερής επετείου, διαπιστώνω πως και στην τρέχουσα
προεκλογική αντιπαράθεση διαχέεται απ’ άκρου εις άκρον το οξυδερκές
πνεύμα του. Ιδού εύγλωττα δείγματα: «Οι άνθρωποι είναι τόσο αφελείς και
έτοιμοι να υπακούσουν, ώστε ποτέ δεν θα λείψουν τα θύματα για να κάνει
ένας αχρείος αρχηγός τις απάτες του» είχε προμαντεύσει ο περί ου ο λόγος
Ιταλός.
Ε, λοιπόν, οι
μονομάχοι της κρίσιμης αναμέτρησης γνωρίζουν θαυμάσια την καθολική ισχύ
της αποστροφής και πλειοδοτούν χορηγώντας σε υπερβολικές δόσεις στο
πόπολο δανεικά ιδανικά, φρούδες προσδοκίες και ανέξοδα ταξίματα.
Σφετερίζεται ανερυθρίαστα ο ένας το σκονάκι του άλλου και αντιγράφει τα
κόλπα του, αδιαφορώντας αν τα εξοβέλιζε προηγουμένως στην εξωτέρα πυρά.
Κι όμως, ο σοφός λαός τούς επιβραβεύει με την ψήφο του. Καλπάζοντας στο
κύμα της νίκης το 2015, ο ΣΥΡΙΖΑ έφερνε τάχατες την ελπίδα κι
απαρηγόρητη η Νου Δου τον κατηγορούσε ότι θα μετατρέψει τον τόπο σε
Βενεζουέλα, Αργεντινή και Μπουρκίνα Φάσο. Η ανυποψίαστη αφρικανική χώρα
εκπέμπει θετικά μηνύματα, παρεμπιπτόντως, καθώς λεγόταν άλλοτε Ανω
Βόλτα, μόνο που εμάς μας έχει πάρει προ πολλού και αμετακλήτως η κάτω.
Περασμένα,
ξεχασμένα. Αλλαξαν, βλέπεις, οι ρόλοι. Καβάλα στο προωθητικό ρεύμα της
ευρωκάλπης σήμερα ευαγγελίζεται την ελπίδα ο Κούλης –αδιόρθωτα
προληπτικός, εξακολουθώ να μην αναφέρω επώνυμο– κι ο αθεόφοβος ΘΑλέξης
επενδύει στα φοβικά σύνδρομα που γεννά σε πολυάριθμη μερίδα πολιτών το
ενδεχόμενο επανόδου στους θώκους της επάρατης Δεξιάς. Ελαχίστως
διαφέρουν οι πολιτικές τους, ωστόσο. Αμφότεροι πειθήνια όργανα των
ανάρμοστων ξένων αρμοστών, θα εφαρμόσουν απαρεγκλίτως τις ντιρεκτίβες
τους με την πρόχειρη δικαιολογία πως «σ’ έναν ηγεμόνα δεν λείπουν ποτέ
οι νόμιμοι λόγοι για να παραβεί μια υπόσχεση», καθώς επέμενε ο
Μακιαβέλι.
Ανεπίδεκτοι
μαθήσεως οι περισσότεροι, ουδέποτε δώσαμε βάση στην καίρια προειδοποίησή
του: «οι ηγέτες και οι κυβερνήσεις είναι μακράν τα πιο επικίνδυνα
στοιχεία σε μια κοινωνία». Ο επικεφαλής της Πειραιώς ανάβει κεριά και
εκφωνεί ον κάμερα το «Πιστεύω» ευθυγραμμιζόμενος με το «δεν υπάρχει
τίποτε πιο σημαντικό για τον ηγεμόνα από το να φαίνεται ότι είναι
θρήσκος». Ο έσχατος ένοικος του Μαξίμου τον αγνόησε και απειλείται τώρα
με έξωση για να μην πω ολοκληρωτικό πλειστηριασμό. Πολάκηδες και
Καρανίκες υπονοούσε ο αμφιλεγόμενος Νικολό, όταν βροντοφώναζε σε ώτα μη
ακουόντων ότι «η πρώτη εντύπωση που δημιουργεί ο ηγέτης είναι αυτή που
δίνουν οι άνθρωποι που τον περιστοιχίζουν». Και κάτι ακόμα: «Να θυμάσαι
πως πάντα οι άνθρωποι θα επιδιώκουν να βελτιώσουν τη ζωή τους αλλάζοντας
αρχηγό». Να το ’χουν κατά νου άπαντες οι εκκολαπτόμενοι ταγοί για να
μην κακοπάθουν σαν τράγοι στην ξηρασία της στέπας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου