Αφιέρωμα: 101 χρόνια της καταστροφής της Σμύρνης μέσα από ένα ηχητικό και αποσπάσματα από τρία βιβλία

Του Γ.Γ.

Συμπληρώνονται σήμερα 101 χρόνια από την καταστροφή της Σμύρνης. 

Η καθεστωτική ιστοριογραφία και των δυο χωρών, Ελλάδας και Τουρκίας, παρουσιάζει τα  γεγονότα σε σχέση με μην Μικρασιατική εκστρατεία και την τραγική κατάληξη της με την καταστροφή της Σμύρνης, μονόπλευρα και προπαγανδιστικά. 

Εμείς θα προτείναμε στους αναγνώστες/ιες μας που θέλουν να σχηματίσουν μια ολόπλευρη ολοκληρωμένη άποψη γι’ αυτό το γεγονός να διαβάσουν το βιβλίου του Τάσου Κωστόπουλου, “Πόλεμος και Εθνοκάθαρση”. 
Σ’ αυτό δεν θα πληροφορηθούν μόνο τα εγκλήματα που έκανε ο στρατός του Κεμάλ, ενάντια στους Ελληνες, αλλά και τα “κατορθώματα” του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος.

Στην προσπάθεια μας να προσεγγίσουμε αυτό το ιστορικό γεγονός, λοιπόν, εμείς θα παραθέσουμε το σχετικό ηχητικό από την σημερινή εκπομπή της “Ελληνοφρένειας” και 3 σχετικές αναφορές από βιβλία. 

Το πρώτο απόσπασμα είναι από το βιβλίο του Τ. Κωστόπουλου, που αναφέραμε, το δεύτερο από το βιβλίο του Β. Ραφαηλίδη “Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοεληνικού κράτους”, ενώ το τρίτο κείμενο από το καταπληκτικό βιβλίο του Νίκου Μπελογιάννη “Το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα” αφορά την αντιμετώπιση που είχαν όταν έφτασαν στην Ελλάδα οι ξεριζωμένοι πρόσφυγες από την μικρά Ασία.

Ας δούμε αρχικά το ηχητικό από την “Ελληνοφρένεια”

Mια γεύση απ’ το περιερχόμενο του βιβλίου του Τ. Κωστόπουλου: 

Η πρώτη φάση του πολέμου ξεκινά με την απόβαση στη Σμύρνη (2/5/1919) και τη δημιουργία μιας ζώνης κατοχής από τον ελληνικό στρατό. Από τις πρώτες μέρες της απόβασης ξεκινούν οι βιαιοπραγίες κατά των μουσουλμανικών πληθυσμών. 

Στη Σμύρνη, με αφορμή κάποιους πυροβολισμούς κατά των ελληνικών στρατευμάτων, τα ελληνικά στρατεύματα, μαζί με ντόπιους ένοπλους χριστιανούς, προβαίνουν σε λεηλασίες, βιασμούς και φόνους στις μουσουλμανικές συνοικίες της πόλης. Περίπου 200 μουσουλμάνοι θα σφαγιασθούν και περίπου 2500 – συμπεριλαμβανομένου και μαθητών μαζί με τους δασκάλους τους – συνελήφθησαν και κακοποιήθηκαν. Από το πογκρόμ αυτό δεν εξαιρέθηκαν και οι Εβραίοι. Παρόμοιες ενέργειες έγιναν και σε μουσουλμανικά χωριά στα περίχωρα της Σμύρνης. Μετά από έρευνες μηνών, η έκθεση της διασυμμαχικής επιτροπής θα καταλογίσει την ευθύνη για τις βιαιότητες στην ελληνική πλευρά….

Σύμφωνα με Τούρκους ιστορικούς κατά την υποχώρηση του ελληνικού στρατού δολοφονήθηκαν 4000 μουσουλμάνοι ενώ οι απώλειες των μη μουσουλμάνων ήταν μόλις 400. Από την ελληνική πλευρά, η επίσημη ιστορία του ΓΕΣ κάνει λόγο μόνο για τις τουρκικές ωμότητες. Το ημερολόγιο ενός στρατιώτη από την Βοιωτία είναι αποκαλυπτικό:

Ο στρατηγός μας Γεώργιος Κονδύλης περιφέρεται διαρκώς σ’ όλη την πόλη και μας ενθαρρύνει να φάμε τους απίστους. Επίσης μας δίνει το δικαίωμα να πράξουμε ότι βαστάει η ψυχή μας. Πράγματι πολλοί φαντάροι άρχισαν να κάνουν πολλά έκτροπα σε αντίποινα. […] Μερικοί στρατιώτες κάνουν αυτό που κάνουν οι Τούρκοι στους δικούς μας τους Έλληνες. Οφθαλμόν αντί οφθαλμού. […] Λένε πως ένας ρασοφόρος έβαλε φωτιά σε ένα τζαμί και έκαψε μερικές φτωχοοικογένειες που είχαν καταφύγει εκεί για να τους σώσει ο Μωάμεθ. Ήταν οικογένειες που δεν πρόλαβαν να φύγουν, όπως οι πλούσιοι του Αϊδινίου.

Από την “Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοεληνικού κράτους”, του Β. Ραφαηλίδη:

Την 13η Αυγούστου 1922, αρχίζει η τρομερή και φοβερή επίθεση του Κεμάλ Ατατούρκ, που το διάστημα που οι Έλληνες προελαύνουν, ετοιμάζεται επιμελώς και τους αφήνει να προελάσουν για να τους λιανίσει ευκολότερα. Τα ξεφτέρια οι δικοί μας, ούτε που μυρίζονται το κόλπο.

Λίγες μέρες μετά την εκδήλωση της επίθεσης του Κεμάλ, ποιος Έλληνας στρατιώτης είδε τον Αλλάχ και δεν τον φοβήθηκε. Κι αρχίζει μια συντεταγμένη στην αρχή υποχώρηση, που συντομότατα γίνεται άτακτη, για να τραπεί σε λίγο σε πανικόβλητη φυγή ατάκτων στιφών που ελάχιστα θυμίζουν στρατό. Ο σώζων εαυτόν σωθήτω και την Ελλάδα ας τη σώσει ο Θεός. Αλλά, μπα, ούτε αυτός ενδιαφέρεται πια για την Ελλάδα. Τέτοια ξεφτίλα δεν είδε ποτέ αυτή η χώρα στην ιστορία της.

Και τα ερειπώδη μπουλούκια των ατάκτων και πανικόβλητων Ελλήνων στρατιωτών να φτάνουν ξεπνοϊσμένα στη θάλασσα και με τις τελευταίες τους δυνάμεις να προσπαθούν να σκαρφαλώσουν στα ελληνικά πλοία, που συλλέγουν πτώματα και ημιθανείς, ανάκατα. Κτήνη, πώς καταντήσατε έτσι αυτόν τον τόπο.

Εκτός απ’ τους πεσόντες ηρωικά στο πεδίο της τιμής, και επί του προκειμένου της ατιμίας, 300.000 μάχιμοι και άμαχοι πεθαίνουν είτε απ’ τα χατζάρια του εντελώς εξαγριωμένου τουρκικού όχλου, που κανείς δεν μπορεί να τον ψέξει για τη βαρβαρότητα του, αφού ήταν λαός υπό κατοχήν, είτε από πνιγμό, την ώρα που κολυμπούσαν για να βρουν τη σωτηρία σε κανένα απ’ τα πλοία, τη μόνη δυνατότητα που είχε κανείς για να σωθεί απ’ τους Τούρκους, που είχαν να σφάξουν έτσι απ’ την εποχή του Δράμαλη.

Η παραλία της Σμύρνης και η θάλασσα μπροστά της γίνεται κοκκινόμαυρη απ’ το πηχτό αίμα. Ο τόπος θυμίζει σφαγείο. Και απ’ την πλούσια και πολιτισμένη ελληνική γειτονιά της Σμύρνης, απομένουν μόνο αποκαΐδια πάνω στα οποία σιγοψήνεται η Μεγάλη Ιδέα, που προκάλεσε τη μεγάλη καταστροφή. Ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος παραδίδεται απ’ τους Τούρκους αξιωματικούς του Κεμάλ στον μαινόμενο όχλο, που τον κάνει κιμά στην κυριολεξία. Στην Αθήνα επικρατεί πλήρες χάος. Κανείς δεν κυβερνάει. Ο Ν. Τριανταφυλλάκος που διαδέχεται τον Πρωτοπαπαδάκη είναι ένα ρεντίκολο. Και ο βασιλιάς; Ω, ο βασιλιάς! Ξύνεται αμήχανα στα ανάκτορα και βάζει τον βαλέ του να του κάνει αέρα. Έχει ιδρώσει απ’ την αγωνία. Όχι για την Ελλάδα, για το θρόνο.

Και το δράμα των προσφύγων όπως το περιγράφει ο Νίκος Μπελογιάννης στο βιβλίο του “Το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα”:

Οι δρόμοι της Αθήνας και του Πειραιά και κάθε πόλης πλημμύρισαν από τα τραγικά θύματα της πολιτικής αυτής, όσα εννοείται γλύτωσαν το λεπίδι, την πείνα, τη χολέρα και τον τύφο. Η υπεύθυνη όμως κυρίαρχη τάξη δεν συγκινήθηκε καθόλου από το τραγικό τούτο θέαμα, γιατί στο κάτω κάτω της παρουσιαζότανε πάλι μια καινούρια και θαυμάσια ευκαιρία να πλουτίσει περισσότερο από την εκμετάλλευση της δυστυχίας και της συμφοράς που σκόρπισε η ίδια.

Οι βιομήχανοι βρήκανε φτηνά εργατικά χέρια, οι κάθε λογής προμηθευτές μοναδική ευκαιρία για να καταναλώσουν ότι σάπιο και άχρηστο πράγμα είχανε, οι πολιτικάντηδες και η Εθνοτράπεζα έκαναν τις μπάζες τους με την ανταλλαγή και την αποκατάσταση, οι προσφυγοπατέρες βρήκανε δουλειές με φούντες, οι βενιζελικοί ψήφους μονοκούκι, οι σωματέμποροι πηδούσαν από τη χαρά τους, οι γκαρσονιέρες στολίστηκαν με τις όμορφες αλλά άτυχες κοπέλες που η προσφυγιά τις έριξε γδυτές και απροστάτευτες στο δρόμο κι η Λαϊκή Τράπεζα του μεγάλου τοκογλύφου Λοβέρδου, που ήταν προστατευόμενη της Εθνικής, μόλις ήρθαν οι πρόσφυγες πρόσθεσε – ανάμεσα στις άλλες δουλειές της – και τα δάνεια με ενέχυρο τιμαλφών και επίπλων ακόμα. 

Μ’ αυτόν τον τρόπο γδύσανε τη προσφυγιά, παίρνοντας τους για ένα κομμάτι ψωμί όλα τα χρυσά κειμήλια που οι ξεριζωμένοι πληθυσμοί είχαν καταφέρει να πάρουν μαζί τους. Οι αγιογδύτες μάλιστα φτάσαν στο σημείο ν’ αγοράζουν από τους πρόσφυγες ακόμα και εικονίσματα μεγάλης αξίας για πενταροδεκάρες. 

Ποιος από σας, αγαπητοί αναγνώστες, μπορεί να αρνηθεί ότι η μικρασιατική καταστροφή δεν στάθηκε στο τέλος τέλος ένα…ευτυχές γεγονός για την κυρίαρχη τάξη της χώρας μας;