Είναι η Γενιά Ζ η ελπίδα για το μέλλον της ανθρωπότητας;

ΒΟΡΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ

Η 16χρονη Γκρέτα Τούνμπεργκ θεωρείται από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα της Γενιάς Ζ: είναι ακτιβίστρια για την προστασία του περιβάλλοντος και κινητοποιεί τους νέους να διαδηλώνουν υπέρ της προστασίας τους - Valentin Flauraud/Keystone via AP

Αρχοντία Κάτσουρα

Γεννήθηκαν μετά το 1996. Οι ιδέες τους δεν φαίνονται επαναστατικές, αλλά δείχνουν να νοιάζονται. Για το κλίμα, για την πολιτική, για την οικονομία, για τον διπλανό τους. Και στις ΗΠΑ τείνουν να υιοθετούν ιδέες της Αριστεράς...

Μια νέα γενιά αναδύεται στον κόσμο. Τους ονόμασαν Γενιά Ζ. Είναι τα παιδιά που γεννήθηκαν μετά το 1996, έχουν μεγαλώσει στην κυριολεξία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα βλέπεις διαρκώς με ένα κινητό τηλέφωνο στο χέρι, μιλούν ελάχιστα μεταξύ τους, ενώ όταν το κάνουν, χρησιμοποιούν τα διαδικτυακά «τσατ».
Κι όμως, ενώ αυτή η εικόνα είναι αρκούντως ανησυχητική για μια γενιά που δεν έμαθε να παίζει στους δρόμους -ειδικά στις ΗΠΑ αυτό μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνο- και να επικοινωνεί διά ζώσης, μια έρευνα του Ινστιτούτου Pew διαπιστώνει κάτι πολύ ενδιαφέρον.
Τα παιδιά αυτά, το 37% των οποίων θα ψηφίσει στις επόμενες προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, δείχνουν να στρέφονται προς ιδέες που εκφράζουν κυρίως η Αριστερά και το οικολογικό κίνημα. Ακόμη και αν προέρχονται από οικογένειες ψηφοφόρων των Ρεπουμπλικάνων, ανησυχούν για την κλιματική αλλαγή και πιστεύουν ότι πρέπει να δράσουμε γρήγορα για να την αναστρέψουμε, ή έστω να τη σταματήσουμε.
Ταυτόχρονα, δέχονται τον γάμο μεταξύ προσώπων του ίδιου φύλου, αναγνωρίζουν ότι οι μαύροι και ισπανόφωνοι πολίτες των ΗΠΑ γίνονται αντικείμενο διακρίσεων στη χώρα, πιστεύουν ότι η μετανάστευση μπορεί να ωφελήσει μια χώρα τόσο οικονομικά όσο και κοινωνικά, αναγνωρίζουν το δικαίωμα στους άλλους να είναι διαφορετικοί, αποδέχονται τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα και θεωρούν τον Ντόναλντ Τραμπ ανεπαρκή για να κυβερνήσει τη χώρα τους.
Είναι τα παιδιά αυτής ακριβώς της γενιάς που ξεσηκώθηκαν και διαμαρτυρήθηκαν, υψώνοντας τη φωνή τους κατά της οπλοκατοχής στις ΗΠΑ, μετά τα απανωτά μακελειά σε σχολεία των ΗΠΑ, αρχής γενομένης από τη Φλόριντα. Μπορεί ο πρόεδρός τους να μη θέλει να δει, αλλά τα παιδιά αυτά είναι εκεί.

Μετά το μακελειό στη Φλόριντα, χιλιάδες μαθητές μετείχαν στις διαδηλώσεις
κατά της οπλοκατοχής με σύνθημα «Σώστε τις ζωές μας»
AP Photo/Steven Senne

Είναι επίσης παιδιά όπως η 16χρονη Σουηδέζα ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ, που πήγε με τον πατέρα της στο Νταβός της Ελβετίας και είπε με απόλυτη ηρεμία στους ισχυρούς του κόσμου: «Θέλω να πανικοβληθείτε!»
Η νεαρή Σουηδέζα που οργανώνει διαδηλώσεις έξω από το κοινοβούλιο της πατρίδας της, για να αφυπνίσει τον κόσμο, αναφερόταν στην κλιματική αλλαγή. Με σταθερή, ήρεμη φωνή τους ζήτησε να κάνουν επιτέλους κάτι για να αλλάξει η πορεία του πλανήτη Γη που πηγαίνει προς την καταστροφή.
Η ίδια πήγε στο Νταβός με το τρένο και ενώ μπορούσε να κοιμηθεί σε ένα από τα πολυτελή ξενοδοχεία της πόλης ως προσκεκλημένη να μιλήσει στο συνέδριο, διανυκτέρευσε σε σκηνή. Και ενέπνευσε «συμμαθητές» της από όλο τον κόσμο να βγουν στους δρόμους για να ζητήσουν από τους παγκόσμιους ηγέτες να δράσουν για το περιβάλλον.
Περισσότεροι από 68 εκατομμύρια Αμερικανοί ανήκουν στη Γενιά Ζ, ή το 22% του πληθυσμού της χώρας, σύμφωνα με τα στοιχεία απογραφής του 2017.
Σύμφωνα με την έρευνα, που έγινε διαδικτυακά και στην οποία συμμετείχαν 920 έφηβοι ηλικίας 13 έως 17 ετών, αλλά και 11.000 νέοι ηλικίας άνω των 18 ετών, μόνο το 30% επικροτεί την πολιτική Τραμπ, καθώς στη συντριπτική τους πλειοψηφία διαφωνούν με τη μεταναστευτική πολιτική που ακολουθεί και δεν συμφωνούν ότι πρέπει να κατασκευαστεί το τείχος που θέλει να χτίσει ο Αμερικανός πρόεδρος στα σύνορα με το Μεξικό. Περισσότεροι από το 50% θεωρούν την ανθρώπινη δραστηριότητα υπεύθυνη για την κλιματική αλλαγή, ενώ το 70% ζητά από την κυβέρνηση να κάνει επιτέλους κάτι για την επίλυση των καίριων προβλημάτων που ταλαιπωρούν τους Αμερικανούς.
Σύμφωνα με τους πολιτικούς επιστήμονες, αν οι νέοι αυτοί προστεθούν στους λεγόμενους Millennials, δηλαδή τη γενιά που ενηλικιώθηκε στις αρχές του 21^ου αιώνα, και η οποία επίσης ενστερνίζεται προοδευτικές ιδέες, τότε οι Ρεπουμπλικάνοι και ειδικά η συντηρητική τους πτέρυγα πρέπει πραγματικά να ανησυχούν για το μέλλον του κόμματος.
Κατά παράδοση, οι ψηφοφόροι του Δημοκρατικού Κόμματος, ανεξαρτήτως ηλικίας, τείνουν να παρακολουθούν από πιο κοντά όλα τα μεγάλα κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα, αλλά η έρευνα του Ινστιτούτου Pew αναδεικνύει ένα «χάσμα» γενεών μεταξύ των οπαδών του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.
Ο Μάικλ Σέφερ, 18 ετών, από πολιτικά συντηρητική οικογένεια και πρωτοετής σε κολέγιο του Οχάιο, δηλώνει ότι την τελευταία χρονιά στο λύκειο κάποιοι συμμαθητές του αποκάλυψαν ότι ήταν ομοφυλόφιλοι, ενώ υπήρχαν και διεμφυλικά άτομα.
«Στη μισή μου ζωή μού έδειχναν την άλλη πλευρά της σεξουαλικότητας και της έννοιας του φύλου», λέει. «Δεν με ενδιαφέρει πώς κάνουν σεξ, ούτε το φύλο τους, εγώ ενδιαφέρομαι για το άτομο».
Οι περισσότεροι από τους μισούς νέους Ρεπουμπλικάνους πιστεύουν ότι η φυλετική και εθνοτική ποικιλία είναι ωφέλιμη για την αμερικανική κοινωνία. Σημαντικό ποσοστό, αν σκεφτεί κανείς ότι οι Millennials πίστευαν το ίδιο σε ποσοστό 40%, η Γενιά Χ κατά 34%, ενώ οι λεγόμενοι baby boomers (όσοι γεννήθηκαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο) μόλις κατά 10%.
Εδώ δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι, αν και δεν ήταν αρκετοί ώστε να αλλάξουν το εκλογικό αποτέλεσμα το 2016, πολλοί νέοι στράφηκαν προς τον υποψήφιο για το χρίσμα των Δημοκρατικών, Μπέρνι Σάντερς, που έκανε προεκλογικό αγώνα με άξονα τα εργασιακά δικαιώματα, το περιβάλλον, τον περαιτέρω εκδημοκρατισμό της κοινωνίας και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Την ίδια στιγμή, το ίδιο παρατηρείται και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Στη Βρετανία, η Γενιά Ζ, τα κύρια χαρακτηριστικά της οποίας είναι η υπερβολική ενασχόληση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ότι δεν βγαίνει και δεν διασκεδάζει αρκετά, ότι καταναλώνει λιγότερο αλκοόλ, δεν παίρνει τόσα πολλά ναρκωτικά και δεν κάνει αρκετό σεξ, τουλάχιστον όχι όσο οι προηγούμενες γενιές, ενώ θεωρεί τις εγκυμοσύνες στην εφηβεία «ανωμαλία», απαντά: «Έχουμε και καλύτερα πράγματα να κάνουμε».
Μεταξύ αυτών, και οι καλύτεροι βαθμοί στο σχολείο… Πολύ βαρετό δεν ακούγεται;
Και όμως, σύμφωνα με την Κιμ Πάρκερ, την κοινωνιολόγο που παρακολούθησε την έρευνα, «όλα συνδέονται με τις μοναδικές ιστορικές συνθήκες που βιώνουμε».

Οι μαθητές του Λονδίνου δεν πήγαν στο σχολείο στις 15 Φεβρουαρίου του 2019,
αλλά διαδήλωσαν απαντώντας στο κάλεσμα για τη μεγάλη πορεία
κατά της κλιματικής αλλαγής - Nick Ansell/PA via AP

Και παρ’ όλο που η γενική πίστη είναι ότι οι άνθρωποι όσο μεγαλώνουν γίνονται όλο και πιο συντηρητικοί, οι τάσεις, σύμφωνα με την έρευνα του Pew, δεν το επιβεβαιώνουν.
Επίσης, όπως εξηγεί η κοινωνιολόγος, που ασχολείται με θέματα μέλλοντος, Ρίανον ΜακΓκρέγκορ, χάρη στη χρήση της τεχνολογίας, τα παιδιά της Γενιάς Ζ είναι πιο προσεκτικά και απεχθάνονται τον κίνδυνο περισσότερο συγκριτικά με τους γονείς τους.
«Έχουν μεγαλύτερη συνείδηση όσον αφορά τη διαδικτυακή τους εικόνα, γεγονός που τα κάνει περισσότερο συντηρητικά στις επιλογές τους», εξηγεί.
Ταυτόχρονα, όμως, «αναπτύσσουν περισσότερο ενδιαφέρον για κοινωνικά και πολιτικά θέματα και βλέπουν τους εαυτούς τους ως μέρος μια παγκόσμιας κοινωνίας».
«Έτσι τους είναι πιο εύκολο να επικοινωνήσουν και να νιώσουν κοντά τους ένα άνθρωπο από την Αφρική ή την Ασία και να ανταλλάξουν απόψεις για ό,τι τους απασχολεί, όπως για παράδειγμα η κλιματική αλλαγή», τονίζει η ΜακΓκρέγκορ.
Και βέβαια, υπάρχουν και οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες μέσα στις οποίες μεγάλωσαν.
Η Κλάρα Φλίνιγκαν από το Ντέβον, στη Βρετανία, τελειόφοιτος Καλών Τεχνών στο Λονδίνο, εξηγεί ότι «συχνά πηγαίνει σε γκέι κλαμπ», ενώ τονίζει: «Δεν υπάρχει μοντέλο που να ταιριάζει σε όλους».
Θεωρεί επίσης πως η γενιά της κρίνεται άδικα.
«Ζούμε μια διαρκή κατάσταση άγχους, αστάθειας και αγωνίας για το μέλλον μας. Κατά πάσα πιθανότητα δεν θα αποκτήσω ποτέ δικό μου σπίτι, όπως οι γονείς ή οι παππούδες μου», λέει.
«Κι ύστερα κι εγώ θέλω ό,τι είχαν οι προηγούμενες γενιές: όταν δουλεύεις σκληρά, να ανταμείβεσαι. Αλλά συχνά απελπίζομαι γιατί βλέπω ότι ούτε το πτυχίο μου ούτε η σκληρή δουλειά μπορούν να μου εξασφαλίσουν το μέλλον -εκτός αν είμαι πολύ τυχερή», συμπληρώνει.
Οι ιδέες τους ίσως να μην είναι επαναστατικές, ωστόσο μετά την πολιτική απάθεια που οδήγησε σε φαινόμενα όπως η εκλογή του σεξιστή και ρατσιστή Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, η άνοδος της ακροδεξιάς σε πολλά μέρη του κόσμου, πολλοί βλέπουν ένα φως ελπίδας σε αυτά τα παιδιά.
Γιατί; Επειδή δείχνουν να νοιάζονται. Για το κλίμα, για την πολιτική, για την οικονομία, για τον διπλανό τους. Μένει να φανεί τι θα καταφέρουν. Αν θα κατορθώσουν να ξυπνήσουν την κοινωνία από τον λήθαργο, την αδιαφορία και τον κυνισμό.