Ταΐζω με αγάπη

Αλίκη Πανοπούλου

     Είναι εντυπωσιακή η μαρτυρία μιας γυναίκας η οποία μου διηγούνταν πώς πέρασε τις ημέρες του Πάσχα:   «Βρέθηκα σε ένα σπίτι που η οικογένεια που με φιλοξενούσε με αγαπούσε
και με εκτιμούσε ιδιαίτερα σαν άνθρωπο, γι’ αυτό και διάλεξα να περάσω μαζί τους τις διακοπές μου. Από τη Μ. Παρασκευή είχα μάθει πως το βράδυ της Ανάστασης θα είχαμε στο τραπέζι μόνο μαγειρίτσα να φάμε... και με έπιασε απελπισία.
  »Μου φαινόταν αδιανόητο να μην υπάρχουν άλλα εδέσματα σε γιορτινό τραπέζι, αφού στην οικογένειά μου έχω μάθει στο τραπέζι να υπάρχουν και λουκάνικα και κάποιο ψητό κρέας και τυριά και πίτες και [...].
»Οπως καταλαβαίνετε, όταν ήρθε η στιγμή να σερβιριστεί το μοναδικό είδος τροφής και έπρεπε με αυτό μόνο να βγάλω τη νύχτα, αισθάνθηκα απελπισμένη, σαν κάτι να μου έλειπε […].
   »Φυσικά δεν άντεξα και ζήτησα να πάρω από το ψυγείο τους τυρί φέτα για να συνοδεύσω τη μαγειρίτσα, ενώ μέχρι και κόκκινο αυγό έφαγα, εγώ που ποτέ δεν τρώω αυγά βραστά. Και αυτό ήταν. Τέλος, πήγα και κοιμήθηκα».
   Ηταν τόσο γλαφυρή η περιγραφή της, καθώς τα λόγια της συμπληρώνονταν από τα γουρλωμένα της μάτια, τις έντονες χειρονομίες και τα ανυψωμένα φρύδια, που δεν ήξερα ποιο αίσθημα κυριαρχούσε: το κωμικό ή το τραγικό.
   Δύο εκφράσεις είχα κρατήσει από την αφήγησή της, το «σαν κάτι να μου έλειπε» και το «ένιωσα απελπισία».
   Οταν η φροντίδα που δεχόμαστε ως παιδιά προσφέρεται μόνο μέσω του φαγητού, μαθαίνουμε με αυτόν ακριβώς τον τρόπο να φροντίζουμε μετέπειτα τον εαυτό μας. Με αυτήν την αρχική έκφραση αγάπης που προσλάβαμε, αισθανθήκαμε και μάθαμε, ακριβώς με την ίδια μορφή αγάπης περιβάλλουμε αργότερα την ύπαρξή μας.
   Οσο πιο πολύ μας έχουν «μπουκώσει», τόσο πιο πολύ έχουμε νιώσει σημαντικοί και αξιοπρόσεκτοι. «Τι θα φας;», «έφαγες;» είναι δύο κλασικές ερωτήσεις που μας σιγουρεύουν ότι κάποιος ενδιαφέρεται για εμάς.
  Κι έτσι, το να μας μαγειρέψουν ή να μας φέρουν τροφή είναι πολλές φορές η απόδειξη του πόσο μας νοιάστηκαν.
Το ερώτημα είναι έως πότε η τροφή διατηρεί αυτόν τον πρωτεύοντα ρόλο.
Να συνδέεται, άραγε, με τα συναισθήματα, περνώντας από τη μάνα στο βρέφος μέσω αγκαλιάς και γάλακτος;
Μέχρι πότε η μάνα θα δείχνει την τεράστια φροντίδα και έγνοια της στο παιδί της κυρίως με το φαΐ και ελάχιστα με το παιχνίδι, τη σωματική ή τη λεκτική επαφή;
   Μέχρι πότε η τροφή θα είναι η πιο δυνατή και κυρίαρχη απόδειξη αγάπης και φροντίδας και θα καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της επικοινωνίας μεταξύ των μελών μιας οικογένειας;
Δεν θα ήταν ωφέλιμο για τα παιδιά, στις διάφορες περιόδους εξέλιξής τους, παράλληλα με τις άλλες δεξιότητες που αναπτύσσουν, να καλλιεργήσουν και την ικανότητα της προετοιμασίας της τροφής τους;
   Με τους απλούστερους τρόπους στην αρχή, όπως να πλύνουν τα φρούτα –τις φράουλες ή το μήλο τους– που πρόκειται να καταναλώσουν στο δεκατιανό ή στο απογευματινό τους ή να καθαρίσουν τα μανταρίνια τους.
Να συνεισφέρουν στην επιλογή και στο πλύσιμο των λαχανικών για την οικογενειακή σαλάτα. Να εκπαιδευτούν να φτιάχνουν το πρωινό ή το κολατσιό τους, να προνοούν για να έχουν να φάνε όταν πεινάσουν.
Κι έτσι, με τρόπο φυσικό, η τροφή να πάρει την κατάλληλη θέση στη ζωή τους και να μπορούν να αποκτήσουν αυτάρκεια: εάν έχουν ανάγκη τροφής, να την προμηθεύουν οι ίδιοι στον εαυτό τους∙ εάν πεινούν, να χορταίνουν∙ να ετοιμάζουν υγιεινά γεύματα για να τραφούν σωστά∙ να είναι αυτόνομοι. Ενώ όταν έχουν ανάγκες συναισθηματικές, να μιλούν γι’ αυτές, να τις εκφράζουν ξεκάθαρα!
   Οταν δεν υπάρχει η γνώση πώς να μεταδοθεί η αγάπη και πώς να εκφραστεί με ποικιλία τρόπων, τότε το φαγητό παραμένει η μοναδική μορφή μοιράσματός της. Οσο μεγαλύτερο πλήθος εδεσμάτων και μεγαλύτερη ποσότητα τροφής παρέχεται, τόσο μεγαλύτερη η αγάπη και η θαλπωρή που προσφέρεται.
Μολονότι αντί να γεμίζει η καρδιά γεμίζει το στομάχι, έστω κι έτσι όμως υπάρχει «πληρότητα».
  Το να μας ακούσουν και να μας παρηγορήσουν, να μας κατανοήσουν και να μας προστατεύσουν, να μας τείνουν το χέρι και να ανοίξουν την αγκαλιά τους είναι κι άλλοι τρόποι (μορφές επικοινωνίας) που βοηθούν να νιώσει κάποιος αξιαγάπητος.
  Να πώς ένας μόνο τρόπος φροντίδας (ταΐζω) αντικαθιστά όλους τους άλλους και μεταμορφώνει την τροφή σε υποκατάστατο. Οταν με ταΐζω και υποκαθιστώ τη θαλπωρή, την παρηγοριά, την αγάπη, την ενσυναίσθηση, τη συζήτηση, τη συντροφιά, την κατανόηση που έχω ανάγκη, τότε οι ανάγκες μου καλύπτονται με ακατάλληλο τρόπο.
   Καταλαβαίνετε, λοιπόν, τι σημαίνει σε μια δίαιτα αδυνατίσματος ο περιορισμός της τροφής και της ποικιλίας;
Τι σημαίνει να αναγκάζομαι να κόψω τις πολυφαγίες, την ποσότητα; Σημαίνει να διακόψω την παροχή αγάπης, δηλαδή τον μοναδικό τρόπο που έχω μάθει να συσχετίζομαι και να προσφέρω στον εαυτό μου.
  Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει ο υπέρβαρος είναι το βάρος της μέριμνας για την εύρεση της τροφής του, που συνδυαστικά με τον διαταραγμένο ρόλο που έχει παίξει η τροφή στη συναλλαγή του με τους άλλους (αισθάνεται; τρώει∙ θέλει να μιλήσει; τρώει∙ έχει ανάγκες; τρώει), μεταμορφώνει τη δίαιτά του σε καταδίκη!
Οσο πιο κατάλληλοι τρόποι εξευρίσκονται ώστε να επιτυγχάνεται η συναισθηματική επικοινωνία, τόσο πιο συγκεκριμένος γίνεται ο ρόλος και σαφής η θέση της τροφής στη ζωή μας. Αλλιώτικα, θα ανατρέφουμε αγόρια και κορίτσια που δεν θα μπορούν ούτε να φροντίσουν ούτε να φροντιστούν.