«Τα βασανιστήρια ήταν σαν... να μην έγιναν»

Μία από τις μαζικές αντιφασιστικές μοτο-πορείες που πραγματοποιήθηκαν το 2012, όταν η Χρυσή Αυγή θέριευε στις γειτονιές

Ντίνα Δασκαλοπούλου, Αφροδίτη Τζιαντζή

 

     Η υπόθεση των 16 συλληφθέντων της 3ης αντιφασιστικής μοτο-πορείας τον Σεπτέμβριο του 2012, που υποβλήθηκαν σε ακραία βασανιστήρια στον 6ο

όροφο της ΓΑΔΑ, αποτελεί ορόσημο αστυνομικής βίας και αυθαιρεσίας.

  Το περιστατικό συνέβη σε μια συγκυρία που οι επιθέσεις των ναζιστικών ταγμάτων εφόδου ήταν στην ημερήσια διάταξη, με την ανοχή, αν όχι τη συγκάλυψη της αστυνομίας. Ο τότε υπουργός Προστασίας του Πολίτη Ν. Δένδιας αρνήθηκε την ύπαρξη βασανιστηρίων και απείλησε την Guardian με μήνυση, χωρίς ουδέποτε να πραγματοποιήσει την απειλή του.

  Σήμερα, εφτά χρόνια μετά, βιώνουμε την απόλυτη αντιστροφή των ρόλων, με τους αστυνομικούς-βασανιστές να απαλλάσσονται και τους βασανισθέντες να διώκονται.

Η αντιφασιστική μοτο-πορεία της 30ής Σεπτεμβρίου του 2012 εντάσσεται στις κινήσεις του αντιφασιστικού κινήματος ως απάντηση στη φασιστική δράση στους δρόμους τον Σεπτέμβριο του 2012, έναν χρόνο πριν από τη δολοφονία Φύσσα.

Ξεκίνησε από τα Εξάρχεια, για να κινηθεί στις γειτονιές του Αγίου Παντελεήμονα και της πλατείας Αμερικής, περιοχές όπου η Χρυσή Αυγή επιδιδόταν σχεδόν καθημερινά σε ρατσιστικά πογκρόμ.

Ο Χρήστος και ο Γιώργος ήταν τότε 31 και 29 ετών αντίστοιχα. Σήμερα, ξαναθυμούνται τα γεγονότα της ημέρας που τους σημάδεψε.

«Από την πρώτη στιγμή μάς ακολουθούσαν 2-3 ομάδες ΔΕΛΤΑ. Θυμάμαι να στρίβουμε στην οδό Φυλής, μετά από μια στάση για αφισοκόλληση, και ο κόσμος να βγαίνει έξω και να χειροκροτάει. Το κλίμα ήταν εκ διαμέτρου αντίθετο από τα δημοσιεύματα εκείνης της περιόδου», μας λένε. «Στην πλατεία Αμερικής δεχόμαστε επίθεση από τους ΔΕΛΤΑ».

Οι αστυνομικοί μάς δήλωναν ανοιχτά ότι είναι χρυσαυγίτες και ότι θα φωνάξουν τα αδέρφια τους. Ηταν απροκάλυπτοι

Το τι επακολούθησε το κατέγραψαν οι μαρτυρίες τους στην «Εφ.Συν.» από εκείνες τις ημέρες:

«Εχουν πιάσει έναν από εμάς, τον έχουν πετάξει κάτω, του τραβάνε το κράνος κι αρχίζουν να τον χτυπούν στο κεφάλι. Οταν με μετέφεραν, ο Δελτάς με είχε πιάσει από τον λαιμό και φώναζε ”τώρα είσαι δικός μου”. Με έβγαζαν φωτογραφίες. Μας πάταγαν στα γόνατα για να σκύψουμε και μας φώναζαν ”άνοιξε τα πόδια όπως η μάνα σου”. Ενα ανελέητο κυνηγητό σε όλο το κέντρο της Αθήνας, με άγριο ξύλο, με χτυπήματα στους αγκώνες και τα γόνατα για να σου σπάσουν τα άκρα, με ηλεκτρικές εκκενώσεις σε όλο σου το σώμα. Μας χτυπάνε ενώ φοράμε χειροπέδες (…) Μας οδηγούν στη ΓΑΔΑ στον 6ο όροφο, στο Τμήμα Προστασίας του Πολιτεύματος. Μας βάζουν σε έναν διάδρομο αντικριστά, δεκατρείς άντρες και δύο κοπέλες. Ερχονται οι ομάδες Δέλτα να δώσουν κατάθεση. Μας βρίζουν, μας λένε ”αν ήταν αλλιώς τα πράγματα, θα σας είχαμε καθαρίσει απόψε, θα πάθετε ό,τι πάθανε οι παππούδες σας στον Γράμμο και το Βίτσι”. Πολλοί από εμάς είναι χτυπημένοι, τρέχουν τα αίματα. Zητάμε τουαλέτα και μας πηγαίνουν μετά από ώρες, μας βάζουν τρικλοποδιές (...) Μας φτύνουν, πλησιάζουν στα πρόσωπά μας αναπτήρες κι απειλούν να μας κάψουν. Λένε στα κορίτσια ”συντρόφισσα, είσαι εδώ τώρα κι ο σύντροφός σου γαμάει αλλού”. Κοπανάνε τις πόρτες. Ολο αυτό κράτησε μέχρι το ξημέρωμα».

Μας είπαν ότι δεν τους ήταν τίποτα να μας πυροβολήσουν και είμαστε τυχεροί που δεν έχουν τέτοια εντολή. Ελεγαν ότι έχουν δώσει τα τηλέφωνά μας σε χρυσαυγίτες να μας περιμένουν έξω από τα σπίτια μας

Ποια είναι η ιδιαιτερότητα της υπόθεσης αυτής έναντι άλλων περιπτώσεων αστυνομικής αυθαιρεσίας, πέρα από τη σφοδρότητα της βίας; «Οι αστυνομικοί μάς δήλωναν ανοιχτά ότι είναι χρυσαυγίτες και ότι θα φωνάξουν τα αδέρφια τους. Ηταν απροκάλυπτοι».

Η δικαστική εξέλιξη της υπόθεσης, με την αθώωση των 16 από τους 17 αστυνομικούς, είναι χαρακτηριστική περίπτωση ατιμωρησίας: «Ο ένας μόνο δέχθηκε ποινή, που έχει παραγραφεί. Ενώ υπήρξε παραδοχή του δικαστηρίου ότι αυτά που ισχυριζόμαστε έχουν τελεστεί, με τεχνητό τρόπο αθώωσαν τους αστυνομικούς» λέει ο Χρήστος. Οι συλληφθέντες θα απευθυνθούν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για να δικαιωθούν.

Οι συλληφθέντες αντιμετωπίζουν διώξεις σε μια σειρά δικών που συνεχίζονται. Οσοι κατηγορούνται για επίθεση σε χρυσαυγίτες διώκονται για κακουργήματα και οι υπόλοιποι για πλημμελήματα, όπως φθορά ξένης ιδιοκτησίας και οπλοκατοχή. Ως όπλα θεωρούνται οι σημαίες των αντιφασιστών, ενώ, όπως αποδείχτηκε, ένα σπασμένο παρμπρίζ αυτοκινήτου προκλήθηκε από χειροβομβίδα κρότου-λάμψης.

Επεσε ένας πάνω μου και με πίεσε στο διάφραγμα, μου κόπηκε η ανάσα (…) το κατάλαβαν και μου έκλεισαν τη ζελατίνα από το κράνος για να δυσκολεύομαι περισσότερο. 

Ο Χρήστος θυμάται τη σκηνή της επίθεσης των αστυνομικών, που θυμίζει έντονα όσα βλέπουμε ξανά να συμβαίνουν και σήμερα στα Εξάρχεια και όχι μόνο: «Οι πίσω ΔΕΛΤΑ πετούσαν κρότου-λάμψης που έσκαγαν στα πόδια μας, τραυματίζοντας κόσμο. Οι συνοδηγοί κατέβηκαν και μας κυνηγούσαν πεζοί, οι οδηγοί πατούσαν γκάζι και έπεφταν πάνω μας. Από τη στιγμή που δεσμεύτηκαν όλοι οι συλληφθέντες ξεκίνησε το ξύλο και δεν σταμάτησε ποτέ. Εμένα με χτυπούσαν πέντε αστυνομικοί με τα κλομπ και ο ένας φώναζε “μην αφήνετε σημάδια”. Επεσε ένας πάνω μου και με πίεσε στο διάφραγμα, μου κόπηκε η ανάσα (…) το κατάλαβαν και μου έκλεισαν τη ζελατίνα από το κράνος για να δυσκολεύομαι περισσότερο. Αφού με σήκωσαν, δεμένο με χειροπέδες, μου άνοιξαν τα πόδια και ήρθε ένας να με κλοτσήσει στα γεννητικά όργανα».

Τα βασανιστήρια διήρκεσαν όλη νύχτα στη ΓΑΔΑ, χωρίς οι συλληφθέντες να έχουν πρόσβαση σε δικηγόρους: «Μας απαγόρευσαν να κοιμηθούμε, ανεβοκατέβαζαν τις θερμοκρασίες, μια παγώναμε, μια ζεσταινόμασταν, δεν μας έδιναν νερό, πήραμε μπουκαλάκια από τα σκουπίδια και τα γεμίζαμε νερό στην τουαλέτα. Στη σύλληψη ενός χρησιμοποίησαν taser. Στη ΓΑΔΑ έγινε απόπειρα καψίματος από αναπτήρα (...) Για να πας τουαλέτα εκείνοι παρατάσσονταν κι έπρεπε να περάσεις ανάμεσά τους, φτυσίματα, τρικλοποδιές, ξύλο, εξευτελισμοί...».

Οι βασανιστές αστυνομικοί έδιναν την αίσθηση ότι «είναι έτοιμοι να κάνουν τα πάντα, ότι αν άλλαζε το καθεστώς ή αν έπαιρναν άλλες οδηγίες θα μπορούσαν να κάνουν πολύ πιο σοβαρά πράματα», μας λέει ο Γιώργος. «Μας είπαν ότι δεν τους ήταν τίποτα να μας πυροβολήσουν και είμαστε τυχεροί που δεν έχουν τέτοια εντολή. Ελεγαν ότι έχουν δώσει τα τηλέφωνά μας σε χρυσαυγίτες να μας περιμένουν έξω από τα σπίτια μας. Εμοιαζαν να επιδιώκουν μια αντίδραση από εμάς για να γίνει το “ατύχημα”», συμπληρώνει ο Χρήστος.

Τι είναι βασανιστήρια;

«Ο όρος βασανιστήρια σημαίνει κάθε πράξη με την οποία σωματικός ή ψυχικός πόνος ή έντονη οδύνη επιβάλλονται με πρόθεση σε ένα πρόσωπο, με σκοπό ιδίως να αποκτηθούν απ’ αυτό ή από τρίτο πρόσωπο πληροφορίες ή ομολογίες, να τιμωρηθεί για μια πράξη που αυτό ή τρίτο πρόσωπο έχει διαπράξει ή είναι ύποπτο ότι την έχει διαπράξει, να εκφοβηθεί ή εξαναγκασθεί αυτός ή τρίτο πρόσωπο, ή για κάθε άλλο λόγο που βασίζεται σε διάκριση οποιασδήποτε μορφής, εφ’ όσον ένας τέτοιας πόνος ή οδύνη επιβάλλονται από δημόσιο λειτουργό ή κάθε πρόσωπο που ενεργεί με επίσημη ιδιότητα ή με την υποκίνηση ή τη συναίνεση ή την ανοχή του».
Αυτός είναι ο διεθνώς συμφωνημένος νομικός ορισμός, που περιλαμβάνεται στο άρθρο 1 της σχετικής Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών και έχει γίνει αποδεκτός από 146 χώρες.
Η Ελλάδα έχει δεχθεί σφοδρή κριτική αλλά και καταδίκες για βασανιστήρια από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) του Στρασβούργου. Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν η καταδίκη της Ελλάδας από το ΕΔΔΑ τον Αύγουστο του 2018 για την υπόθεση βασανισμού πολιτών από αστυνομικό, ο οποίος δέχτηκε ποινή «χάδι» και προαγωγή στο Σώμα πριν από τη συνταξιοδότησή του.
«Η επιβληθείσα ποινή από τα ελληνικά δικαστήρια δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποθαρρύνει τον δράστη ή άλλους κρατικούς αξιωματικούς από τη διάπραξη βασανιστηρίων κατά πολιτών», λέει το ΕΔΔΑ, στο οποίο προσέφυγαν δύο Ελληνες πολίτες που κατά την κράτησή τους σε Αστυνομικό Τμήμα κακοποιήθηκαν από αστυνομικό με συσκευή που προκαλούσε ηλεκτροσόκ.