Μια οθόνη που διδάσκει λίγα παιδιά στα Αντικύθηρα του μέλλοντος

Του Νίκου Μάστορα

       Κάπου ενάμιση χρόνο πριν, τον Νοέμβριο του 2018, έπειτα από 24 χρόνια σιγής, το κουδούνι του δηµοτικού σχολείου ενός από τα πιο αποµονωµένα ελληνικά νησιά,  χτύπησε ξανά.
    Ένα δηµοτικό σχολείο σε ένα από τα πιο άγρια και αποµονωµένα νησιά της
χώρας, τα Αντικύθηρα, ξανανοίξε  έπειτα από 24 ολόκληρα χρόνια που παρέµενε κλειστό ελλείψει µαθητών.
    Την εποχή εκείνη εργαζόμουν στο "Εθνος" και μίλησα με την οικογένεια, γονείς κι τρία παιδιά, που αποφάσισαν να ζήσουν σε εκείνο το κομμάτι βράχου καταμεσίς της θάλασσας, υποχρεώνοντας έτσι το Υπουργείο Παιδείας να βρει έναν δάσκαλο για τα παιδιά τους.    Ολόκληρος ο µηχανισµός του υπουργείου Παιδείας και οι λιγοστοί κάτοικοι του νησιού κινητοποιήθηκαν λοιπόν τότε, προκειµένου να προετοιµάσουν το σχολείο, ώστε να υποδεχθεί τους τρεις -ενδεχοµένως τέσσερις- νέους µαθητές του και τη δασκάλα που προθυµοποιήθηκε να αποσπαστεί καταχείµωνο σε αυτόν τον βράχο στο πέλαγος για να ξαναδώσει ζωή στο δυσπρόσιτο νησί.
    Εάν εξαιρέσει κανείς τις αρχαιολογικές ανασκαφές της οµάδας του αρχαιολόγου Αρη Τσαραβόπουλου, που δίνουν κάποια ζωντάνια τα καλοκαίρια, τα Αντικύθηρα, παρά την πλούσια ιστορία τους, σήµερα αντιµετωπίζουν την εγκατάλειψη. Πριν από περίπου 20 χρόνια είχαν σχεδόν 150 κατοίκους, ενώ η απογραφή του 2001 έδειξε µόλις 45 – οι οποίοι αυξάνονται σε 300-400 κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Σήµερα οι κάτοικοι δεν ξεπερνούν τους δεκαπέντε, όµως ο πληθυσµός αυξήθηκε κατά πέντε, µε την οικογένεια του φωτορεπόρτερ ∆ιονύση Ανδρόνικου.
    Ο 44χρονος φωτορεπόρτερ μου µίλησε τότε  µέσα από το πλοίο µε το οποίο ταξίδεψε χθες προς το νησί,ενώ στα γειτονικά Κύθηρα,εντόπισα  τη δασκάλα που περιµένει να εγκριθεί η απόσπασή της και να βρεθεί σπίτι ώστε να κατοικήσει µε µέριµνα του δήµου. Η Αλεξάνδρα ∆ηµοπούλου, η οποία δίδασκε στο ∆ηµοτικό Σχολείο της Χώρας Καρβουνάδων, περίμενε  µε χαρά την απόσπασή της, καθώς δεν ανήκει στους εκπαιδευτικούς που πάνε µε βαριά καρδιά σε δυσπρόσιτα σχολεία.
     «Η µοναξιά σε τέτοια µέρη αντιµετωπίζεται µε τη χαρά να διδάσκεις τα παιδιά και µαθαίνοντας να κάνεις καλή παρέα µε τον εαυτό σου» αναφέρει η νεαρή δασκάλα από το Αγρίνιο και εξηγεί: «Τώρα διδάσκω σε ένα σχολείο µε περίπου 70 µαθητές, όµως για µένα δεν είναι άγνωστο θέµα η τοποθέτηση σε µικρό σχολείο, καθώς µε δική µου θέληση έχω υπηρετήσει για τρία χρόνια στην Ανάφη, όπου το σχολείο είχε πέντε µαθητές. Βλέπω τα δυσπρόσιτα σχολεία σαν πρόκληση στο επάγγελµα του εκπαιδευτικού. Η εµπειρία µου στη διδασκαλία ξεκίνησε σε ιδιωτικό σχολείο, όµως λόγω της κρίσης αναγκάστηκα να φύγω. Στο δηµόσιο σχολείο συνειδητοποίησα πόσο µεγάλο λειτούργηµα είναι η δουλειά µας. Αν αποφεύγουµε τα δυσπρόσιτα µέρη, τι θα κάνουν τα παιδιά; Εγώ το θέλω και το αποζητώ. Θα πάρω µαζί µου µουσικές, βιβλία, παζλ και τη φωτογραφική µηχανή µου και θα περάσω έναν όµορφο χειµώνα στα Αντικύθηρα, διδάσκοντας αυτά τα τρία παιδάκια» - τα οποία ενδεχοµένως να γίνουν τέσσερα, καθώς µόλις έγινε γνωστό ότι θα ξανανοίξει το σχολείο, ακόµα µία οικογένεια µε παιδάκι ενδιαφέρθηκε να εγκατασταθεί στο νησί!
    Αυτά τα θυμήθηκα τώρα, όχι επειδή με έπιασε κάποια νοσταλγία, αλλά γιατί φαντάζομαι τα Αντικύθηρα του μέλλοντος:
    Στη θέση της ηρωϊκής αυτής δασκάλας, μια οθόνη. Μέσα στην οθόνη, σε ζωντανή μετάδοση η διδασκαλία από κάποιο άλλο σχολείο, μιας λιγότερο απομονωμένης περιοχής. Οι βίρτουαλ συμμαθητές προκαλούν θόρυβο, τα τρία παιδιά της -αντίστοιχης- οικογένειας Ανδρόνικου, μόνα μέσα στην κρύα τους τάξη, ή έστω στο μικρό τους σπιτάκι, προσπαθούν να κατανοήσουν τι συμβαίνει, να δαικρίνουν τι γράφει ο δάσκαλος στον μαυροπίνακα, ν αποκωδικοποιήσουν την οχλοβοή. Μόνα τους, χωρίς την καθοδήγηση του ανθρώπου εκείνου που θα ανάσαινε μαζί τους την κιμωλία, προτιμώντας να ζήσει Χειμώνα στο βράχο στη μέση της θάλασσας για να επιτελέσει το ιερότερο καθήκον κάθε ανθρώπου: να κάνει τον επόμενο καλύτερο.
    Εκεί οδηγούν οι ζωντανές μεταδόσεις μαθημάτων, αν τις δεχτούμε. Αντι για τη σημαντική βοήθεια της εξ αποστάσεως διδασκαλίας, οδηγούν στην αντικατάσταση των εκπαιδευτικών όπου τα βρούμε ως κράτος,  δύσκολα, στην επόμενη πραγματική η τεχνητή κρίση. Γιαυτό και δεν γίνονται σχεδόν πουθενά στον κόσμο.
Οσα σήμερα συζητάμε για τις κάμερες στα σχολεία, οδηγούν σε αυτή την εικόνα: σε μια οθόνη να διδάσκει μοναχικά παιδιά πάνω σε κάποιο θαλασσοδαρμένο ελληνικό νησί, ένα παγωμένο βουνό, μια απομακρυσμένη κωμόπολη. Γιατί οι εκπαιδευτικοί ποτέ δεν είπαν όχι στην εξ αποστάως εκπαίδευση. Τους συνεχάρη εξάλλου και η ίδια η υπουργός Παιδείας. Οχι λένε στην ζωντανή μετάδοση του μαθήματος στην τάξη, για να μη δουν το βίρτουαλ δάσκαλο στα Αντικύθηρα ποτέ. και για κάτι εξίσου σημαντικό: 
    Η διδασκαλία στα σχολεία δεν είναι μια διάλεξη καθέδρας, αλλά μια διαδικασία συμμετοχής. Και κάθε παρατήρηση μεταβάλει το αντικείμενο που παρατηρεί, τα έχει λύσει ήδη αυτά η Φυσική. Θέλουν λοιπόν να διδάσκουν, όχι να ποζάρουν. Κι αυτά τα πονηρά του "τι έχουν να κρύψουν" και "γιατί να μη δούμε πόσο ικανοί είναι", ας τα θυμούνται όσοι τα καλοκαίρια επισκέπτονται κάποιο μακρυνό νησί και μόλις πιάνει το πρωτοβρόχι εξαφανίζονται