Σύνταγμα-Χαλάνδρι- Νέα Σμύρνη, καμιά πλατεία δεν θα μείνει

EUROKINSSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ 

Τάσος Τσακίρογλου

     Τις τελευταίες δεκαετίες μία βασική μέθοδος που χρησιμοποίησε ο νεοφιλελευθερισμός για να αποποιηθεί τις ευθύνες κοινωνικής προστασίας απέναντι στους πολίτες ήταν η μετάθεση όλης της ευθύνης επάνω τους. Τι τους έλεγε; «Εάν θέλεις να επιβιώσεις και πολύ περισσότερο να προκόψεις, πρέπει να γίνεις “επιχειρηματίας του εαυτού σου”. Να φτιάξεις το βιογραφικό σου, να εκμεταλλευτείς τα προσόντα σου και να πουλήσεις τον εαυτό σου στην αγορά εργασίας όσο ακριβότερα γίνεται».

    Μ’ αυτό το τέχνασμα ώθησε τους νέους στην αέναη απόκτηση επί πληρωμή προσόντων (διπλώματα, ξένες γλώσσες, μεταπτυχιακά, διδακτορικά κ.λπ.) και δεξιοτήτων (επικοινωνιακή ικανότητα, ευπροσάρμοστη προσωπικότητα, δυνατότητα συνεργασίας κ.λπ.). Αυτή η οδύσσεια συσσώρευσης ικανοτήτων στόχευε κατά κύριο λόγο σε μια ομηρία: επί πολλά χρόνια η αναζήτηση μιας εργασιακής θέσης και η ανασφάλεια που τη συνόδευε κρατούσαν απασχολημένο το άτομο και μακριά από τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις.

    Επλασε έτσι έναν «εαυτό» επιθετικό, ανταγωνιστικό και ταυτόχρονα ανασφαλή, ώστε να είναι ευκολότερα χειραγωγήσιμος εργασιακά και κοινωνικά. Παράλληλα, η σχεδόν διαρκής «δικτύωση» στα κοινωνικά μέσα ενίσχυσε έναν ναρκισσισμό γύρω από τον εαυτό και τις πολλαπλές παραλλαγές του, ανάλογα με τα διάφορα «προφίλ» σε διαφορετικές πλατφόρμες.

    Σήμερα η υγειονομική κρίση του κορονοϊού γίνεται ακόμα ένα πεδίο εκμετάλλευσης, αφού η νεοφιλελεύθερη πρόταση προς τους πολίτες είναι να γίνουν ο καθένας γιατρός, νοσοκόμος και «μπάτσος» του εαυτού του.

«Φυλάξου και μην κυκλοφορείς άσκοπα, φόρα τη μάσκα σου, μην πλησιάζεις και πολύ τους άλλους, αν αρρωστήσεις μείνε σπίτι και φρόντισε τον εαυτό σου». Δηλαδή γίνε ένας έγκλειστος υποψήφιος ασθενής και πάντα με «ατομική ευθύνη». Την ίδια ώρα τα νεοφιλελεύθερα κράτη, αλλά και τα αυταρχικά καθεστώτα ανά τον κόσμο, εκμεταλλεύονται όλες τις δυνατότητες της τεχνολογίας για να επιτηρούν, να περιορίζουν και να καταστέλλουν τους πολίτες τους μέσω των προσωπικών δεδομένων, τα οποία προσφέρουν ένα νέο Ελντοράντο στον καπιταλισμό.

Πιστοποιητικά εμβολιασμού για ταξίδια, μετακινήσεις και ψυχαγωγία και αύριο ό,τι βάλει ο άρρωστος νους κάθε επίδοξου δικτάτορα. Οι Big Tech –οι τεχνολογικοί γίγαντες όπως η Google, η Apple, το Facebook και η Amazon (GAFA)– ήδη ετοιμάζουν ένα Screen New Deal, δηλαδή ένα νέο μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης βασισμένο στις οθόνες, με μεγιστοποίηση της τηλεκπαίδευσης, της τηλεργασίας, των ηλεκτρονικών συναλλαγών και του ηλεκτρονικού εμπορίου, εφαρμόζοντας, όπως λέει η Ναόμι Κλάιν, ένα νέο «Δόγμα του Σοκ» στην πανδημία.

Για τους ανυπάκουους, για τους αμφισβητίες και για τους μελλοντικούς εξεγερμένους θα υπάρχουν και οι πραγματικοί «μπάτσοι», οι οποίοι εξοπλίζονται με νέα όπλα καταστολής, επιτήρησης και φακελώματος.

Μπορούν αυτοί οι γίγαντες της τεχνολογίας να τεθούν υπό δημοκρατικό έλεγχο; Μπορούν ανεξέλεγκτα να καθορίζουν τους όρους του παιχνιδιού και να γονατίζουν ακόμα και κράτη, όπως έδειξε η εμπειρία της Αυστραλίας;

Το παρήγορο του τελευταίου διαστήματος είναι η δημιουργία ενός νέου πολιτικοποιημένου κινήματος αντίστασης στην κρατική καταστολή και αυθαιρεσία. Τώρα είναι ανάγκη η Αριστερά να πρωτοστατήσει σε έναν διάλογο για τις δημοκρατικές εγγυήσεις που καταπατώνται βάναυσα από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, αλλά και να συμμετάσχει με όλες της τις δυνάμεις σε ένα κίνημα το οποίο –έστω και με μάχες οπισθοφυλακής– δίνει έναν αγώνα που εν πολλοίς θα καθορίσει για πολλά χρόνια τις εξελίξεις στη χώρα μας.