Πολιτεία

Πολιτεία

Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου 2012

Ο μεταφραστής του Μαχφούζ φωτίζει την Αθήνα...

Γράφει ο Μανώλης Δημελλάς
Στο χωριό μου, στο νότιο αιγαίο, την Κάρπαθο, τα παιδιά μεγάλωσαν με τον φόβο από τις Αναράες, δυό κακές νεράιδες, που τριγυρνούσαν από την μια άκρη έως την άλλη, έβγαιναν κάθε νύχτα, από τον Καρακαλλά μέχρι τον Άη-Σπυρίδωνα και αν τυχόν βρισκόταν κάτι ζωντανό πάνω στη στράτα τους, το μάγευαν δίχως καθυστέρηση.
Σήμερα που όλος ο πλανήτης έχει την ευκαιρία να...
μοιράζεται ταυτόχρονα σκέψεις, απόψεις και συναισθήματα, οι παλιοί Θεοί έγιναν πια ντεμοντέ. Οι  σκιές στους τοίχους δεν τρομάζουν ούτε ένα ανυποψίαστο και αθώο παιδί.
Έρχεται όμως η μοιραία παγκοσμιοποίηση, η μετάλλαξή μας, σε πολίτες ένος μεγάλου χωριού, σχεδόν αναγκαστικά αποκτάμε μύθους και θρύλους που έχουν ίδιες φάτσες, κοινά πρόσωπα, σαν
προσωπεία, μάσκες από ένα ανεξίτηλο αμερικάνικο φιλμάκι.
Στην αρχή αμφισβητούσαμε, βλέπαμε αστείες τις μορφές των ξενικών ηρώων, όχι πως αρνηθήκαμε την προϊστορία μας αλλά να, αυτό το “ανήκουμε στη δύση”, δεν ήταν μονάχα μότο, αλλά ένα πάθος που καθόρισε ολόκληρες γενιές.


Δύση λοιπόν, που στην δική μας χρυσή περίοδο εκείνοι ζούσαν έναν σκοτεινό μεσαίωνα. Αντίθετα οι γείτονες μας, ανατολικά, έκαναν τότε τεράστια άλματα στην επιστήμη και τις τέχνες.
Στην γειτονιά μας η Αίγυπτος, ετοιμάζεται να γιορτάσει, με σκεπτικισμό, μια επανάσταση, ήταν η μάνα του κόσμου,
Misr Um al-Dunya, που άλλαξε σελίδα, παρασύροντας το κοντινό της περιβάλλον.
Στο μορφωτικό ινστιτούτο της Αιγυπτιακής πρεσβείας, ψηλά στην Πανεπιστημίου, σχεδόν δίπλα στην βουλή, ένας φωτισμένος αιγύπτιος καθηγητής δείχνει τα προτερήματα του αποδοτικού ανθρώπου για την κοινωνία και τον συνάνθρωπο.
Ο Ahmed Etman, γνωστός φιλέλληνας, Καθηγητής  Ελληνικών και Λατινικών σπουδών του πανεπιστημίου του Καΐρου και πρόεδρος του εν λόγω τμήματος, ιδρυτής και πρόεδρος της αιγυπτιακής κοινότητας Ελληνικών και Ρωμαϊκών Σπουδών. Πρόεδρος του Συλλόγου Συγκριτικής Λογοτεχνίας και πρώην διευθυντής της βιβλιοθήκης του Καίρου. Τίτλοι, που δεν είναι παρά μεγάλες ευθύνες και όχι ακαταμάχητες ευκαιρίες αυτοπροβολής.
Η παρουσία του επιβεβαιώνει τον κανόνα, τα ράσα δεν κάνουν τον παπά. Εκείνα τα στερερότυπα για την εξωτερική εμφάνιση που ήθελαν τον εργάτη των γραμμάτων, δέσμιο του καθρεφτίσματος του, της εξωτερικής εικόνας του, δεν μετρούν στο Αιγύπτιο δάσκαλο. Οι  επιταγές των ημερών μας, το μοιραίο περιτύλιγμα που δημιουργεί, δίνει την αναγκαία υπόσταση στο περιεχόμενο, που πιθανόν να είναι και εντελώς κενό υλικών, έχει να κάνει με την ψεύτικη ευμάρια και την μοιραία ανάγκη για προβολή.
Μα όλα τσακίζονται στην ήρεμη γλώσσα του, τόσο που τελικά το παλιομοδίτικο κουστούμι του, γίνεται κομμάτι μιας σπουδαίας προσλαμβάνουσας, αποδεικνύοντας πως όσο ακριβό κι αν είναι το ρολόι δεν κάνει  λιγότερο βαρετό το χέρι που το φορά.
Με μεταπτυχιακά στην χώρα μας, μεταφέρει την αγάπη του για  τον αρχαίο πολιτισμό μας, αλλά και το σύγχρονο Ελληνικό στοιχείο σε ολόκληρο τον Αραβικό κόσμο.
Οι Αιγύπτιοι εργάτες στην Αθήνα, οι πυραμίδες σαν τα δικά μας τσολιαδάκια, οι ναργιλέδες με το αρωματικό ταμπάκο, τα δύο μήλα, οι μήνες του μέλιτος που γράφτηκαν πάνω στις όχθες του Νείλου.
Κάπως έτσι ο Νεοέλληνας, σχεδόν όλοι μας, γνωρίσαμε την Αίγυπτο, μας φάνηκε λίγο ντεμοντέ να αντικρίζουμε τον κόσμο από το ίδιο επίπεδο με την ανατολή. Εμείς, οι ευγενικοί απόγονοι, αρχαίων φύλων και πολιτισμών, που και ο Θεός μας είναι πιο ανεκτικός, πιο φιλελεύθερος, επιλέγουμε να λοξοκυτάμε προς την δύση.
Ο Ετμάν πάλι, βρίσκει την μοιραία συγγένεια των δύο λαών, δείχνει με σεμνότητα, με μια πρωτόγνωρη απλότητα, την πανάρχαια σχέση μας. Άλλωστε οι δικοί τους μύθοι θέλουν και τον Οιδίποδα να τραβά με καταγωγή από την Αίγυπτο, να έχει πατέρα τον δικό τους Θεό τον Ακεναττών.
Επίσημος μεταφραστής του τρομερού Μαχφούζ, του μοναδικού νομπελίστα Αιγύπτιου λογοτέχνη, μιλά για εκείνον, τον φίλο του Ναγκίμπ Μαχφούζ, για την ζωή του, που δεν ήταν παρά του σεμνού, ντροπαλού γείτονα.
Μιλά για τις δυσκολίες, τα κοινά ζόρια που περνάμε, αναγνωρίζοντας την σπουδαία ανθεκτική ικανότητα, σαν γνήσιοι Έλληνες, που δείξαμε σε παλαιότερα δεινά.
Η βροχερή ημέρα έκανε την πόλη ακόμη πιο μουντή και άσχημη, έμοιαζε με γερασμένη ανιακή γυναίκα.
Ευτυχώς και ο χαμογελαστός ξένος, δεν έφερε χρήματα, δεν έδωσε υποσχέσεις, ξύπνησε ένα διαφορετικό μνημονικό, από εκείνα που κάνουν τους ανθρώπους να αντιλαμβάνονται την καταγωγή τους και να ελπίζουν πως τίποτε πραγματικά δεν χάνεται εάν νωρίτερα δεν έχει πεθάνει.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου