Τελικά, ο Ασαντ έπληξε με
χημικά όπλα τους αντάρτες στην Ανατολική Γούτα; Το Ισραήλ δέχτηκε όντως
πυραυλική επίθεση στα εδάφη του από ιρανόφιλους σιίτες; Οι πληροφορίες
από τα κέντρα ενημέρωσης δίνουν και παίρνουν· μετά από καιρό κάποια
γεγονότα θα αποδειχτούν πραγματικά, άλλα
κατασκευασμένα και τα περισσότερα θα παραμείνουν καλυμμένα για πάντα από το πέπλο του μυστηρίου.
Ταυτόχρονα με τον πραγματικό πόλεμο, εξελίσσεται κι ένας αδυσώπητος πόλεμος σε επικοινωνιακό επίπεδο. Κι ενώ παλιότερα οι εμπλεκόμενες πλευρές σε μια σύρραξη συνήθιζαν να προπαγανδίζουν πάνω σε υπαρκτά γεγονότα και να τα παρουσιάζουν ανάλογα με το συμφέρον τους, από τους Πολέμους του Κόλπου κι έπειτα συμβαίνει κυρίως το αντίθετο· επινοούνται γεγονότα προς επικοινωνιακή κατανάλωση και με άμεσο αντίκτυπο στις πραγματικές εξελίξεις, καθότι χρησιμοποιούνται ως αφορμές για να αιτιολογηθούν πολεμικές ενέργειες με εκατόμβες νεκρών.
Φτάνουμε, λοιπόν, στο σημείο όπου ένα κίβδηλο κατασκεύασμα λειτουργεί ως αφετηρία για να προκληθεί μια αλυσίδα πραγματικών και επώδυνων γεγονότων. Το ψέμα δεν αποτελεί πλέον ένα απλό μέσο παραπλάνησης και εργαλείο προπαγάνδας επάνω σε συντελεσμένα γεγονότα, αλλά εμφανίζεται το ίδιο ως αυθύπαρκτο γεγονός και καθορίζει την περαιτέρω εξέλιξη των πραγμάτων. Ανερυθρίαστα και κυνικά, πολιτικοί ηγέτες και στρατιωτικά επιτελεία προβάλλουν ψευδείς κι ανυπόστατες επινοήσεις ως ακλόνητες ενοχοποιητικές αποδείξεις για τον εκάστοτε αντίπαλο, προκειμένου να τον πλήξουν με οποιονδήποτε τρόπο.
Η πρακτική των επονομαζόμενων «fake news» δείχνει να επικρατεί και σε επικοινωνιακούς διαξιφισμούς μικρότερης εμβέλειας. Πολιτικοί ή επιχειρηματικοί ανταγωνιστές, επίδοξοι δελφίνοι για κάθε λογής αξιώματα, ακόμη και ποδοσφαιρικές ομάδες αξιοποιούν επικοινωνιακά οποιοδήποτε συμβάν θα μπορούσε να πλήξει τον αντίπαλο, άσχετα αν αυτό είναι πραγματικό ή κατασκευασμένο.
Δημιουργούνται πολυπληθείς επικοινωνιακοί στρατοί, ικανοί να εκμεταλλεύονται στο έπακρο τις δυνατότητες που προσφέρουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι πάμπολλοι ενημερωτικοί ιστότοποι προκειμένου η κατασκευασμένη πληροφορία να εξαπατήσει όσο το δυνατόν περισσότερους ανυποψίαστους αναγνώστες. Κι αν, κάποτε, αποκαλυφθεί η αλήθεια και το επινόημα καταπέσει, συνήθως είναι πια πολύ αργά, καθότι θα έχει ήδη επιτύχει τους στόχους του.
Τέτοιοι ανήθικοι πόλεμοι πληροφοριών εξελίσσονται παντού γύρω μας, σε μικρή και μεγάλη κλίμακα, καθιστώντας αναξιόπιστες τις περισσότερες ειδήσεις που φτάνουν στ’ αυτιά μας. Ζούμε με την ψευδαίσθηση της πολύπλευρης και έγκαιρης ενημέρωσης, ενώ στην πραγματικότητα συνήθως η αλήθεια βρίσκεται θαμμένη κάτω από τόνους άχρηστης και τοξικής πληροφορίας. Κι αν δύσκολα μπορούμε να προστατευτούμε από τη ρυπαρότητα των κατασκευασμένων γεγονότων, μπορούμε τουλάχιστον να μην την αναπαράγουμε.
κατασκευασμένα και τα περισσότερα θα παραμείνουν καλυμμένα για πάντα από το πέπλο του μυστηρίου.
Ταυτόχρονα με τον πραγματικό πόλεμο, εξελίσσεται κι ένας αδυσώπητος πόλεμος σε επικοινωνιακό επίπεδο. Κι ενώ παλιότερα οι εμπλεκόμενες πλευρές σε μια σύρραξη συνήθιζαν να προπαγανδίζουν πάνω σε υπαρκτά γεγονότα και να τα παρουσιάζουν ανάλογα με το συμφέρον τους, από τους Πολέμους του Κόλπου κι έπειτα συμβαίνει κυρίως το αντίθετο· επινοούνται γεγονότα προς επικοινωνιακή κατανάλωση και με άμεσο αντίκτυπο στις πραγματικές εξελίξεις, καθότι χρησιμοποιούνται ως αφορμές για να αιτιολογηθούν πολεμικές ενέργειες με εκατόμβες νεκρών.
Φτάνουμε, λοιπόν, στο σημείο όπου ένα κίβδηλο κατασκεύασμα λειτουργεί ως αφετηρία για να προκληθεί μια αλυσίδα πραγματικών και επώδυνων γεγονότων. Το ψέμα δεν αποτελεί πλέον ένα απλό μέσο παραπλάνησης και εργαλείο προπαγάνδας επάνω σε συντελεσμένα γεγονότα, αλλά εμφανίζεται το ίδιο ως αυθύπαρκτο γεγονός και καθορίζει την περαιτέρω εξέλιξη των πραγμάτων. Ανερυθρίαστα και κυνικά, πολιτικοί ηγέτες και στρατιωτικά επιτελεία προβάλλουν ψευδείς κι ανυπόστατες επινοήσεις ως ακλόνητες ενοχοποιητικές αποδείξεις για τον εκάστοτε αντίπαλο, προκειμένου να τον πλήξουν με οποιονδήποτε τρόπο.
Η πρακτική των επονομαζόμενων «fake news» δείχνει να επικρατεί και σε επικοινωνιακούς διαξιφισμούς μικρότερης εμβέλειας. Πολιτικοί ή επιχειρηματικοί ανταγωνιστές, επίδοξοι δελφίνοι για κάθε λογής αξιώματα, ακόμη και ποδοσφαιρικές ομάδες αξιοποιούν επικοινωνιακά οποιοδήποτε συμβάν θα μπορούσε να πλήξει τον αντίπαλο, άσχετα αν αυτό είναι πραγματικό ή κατασκευασμένο.
Δημιουργούνται πολυπληθείς επικοινωνιακοί στρατοί, ικανοί να εκμεταλλεύονται στο έπακρο τις δυνατότητες που προσφέρουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι πάμπολλοι ενημερωτικοί ιστότοποι προκειμένου η κατασκευασμένη πληροφορία να εξαπατήσει όσο το δυνατόν περισσότερους ανυποψίαστους αναγνώστες. Κι αν, κάποτε, αποκαλυφθεί η αλήθεια και το επινόημα καταπέσει, συνήθως είναι πια πολύ αργά, καθότι θα έχει ήδη επιτύχει τους στόχους του.
Τέτοιοι ανήθικοι πόλεμοι πληροφοριών εξελίσσονται παντού γύρω μας, σε μικρή και μεγάλη κλίμακα, καθιστώντας αναξιόπιστες τις περισσότερες ειδήσεις που φτάνουν στ’ αυτιά μας. Ζούμε με την ψευδαίσθηση της πολύπλευρης και έγκαιρης ενημέρωσης, ενώ στην πραγματικότητα συνήθως η αλήθεια βρίσκεται θαμμένη κάτω από τόνους άχρηστης και τοξικής πληροφορίας. Κι αν δύσκολα μπορούμε να προστατευτούμε από τη ρυπαρότητα των κατασκευασμένων γεγονότων, μπορούμε τουλάχιστον να μην την αναπαράγουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου