Ελιά, όπως Ελλάδα, Μεσόγειος, Κόσμος…

Πριν μερικά χρόνια προσπάθησαν να δημιουργήσουν νέα γενιά γευσιγνωστών. Καθένας έπρεπε να διαλέξει το καλύτερο ελαιόλαδο. Δεν τους είπαν από πού είναι: Ο Μυτιληνιός διάλεξε το δικό του, ο Κρητικός ευαρεστήθηκε με το δικό του κι ο Μανιάτης πάλι ενθουσιάστηκε με το δικό του.

  Η ιστορία φαίνεται υπερβολική αλλά είναι αληθινή και κυκλοφορεί ως ανέκδοτο στο χώρο του ελαιολάδου. Όπως αληθινό είναι και το γεγονός ότι
κάποτε πέρασε ένας γευσιγνώστης σημαίνουσας εταιρίας είδε πως έφτιαχναν οι ντόπιοι τις ελιές, ενθουσιάστηκε αλλά μόλις είδε σε ποιο ελαιοτριβείο, τις πήγαν, που δεν φημιζόταν για την καθαριότητά του, δεν ζήτησε ποτέ την παραγωγή τους.

  Χιλιάδες ιστορίες για το ελληνικό ελαιόλαδο, που έθρεψε, φώτισε, ζέστανε, γιάτρεψε, σπούδασε και εξακολουθεί να μεγαλώνει γενιές και γενιές. Εκατοντάδες χιλιάδες για παραγωγούς που είχαν κι έχουν την αγωνία να βγει καλό το λάδι της χρονιάς, να έχει «βεντέμα», να μην ταλαιπωρηθούν από το δάκο, να μη βρέξει την ακατάλληλη ώρα. Το λιομάζεμα μια κοινοτική διαδικασία, μια ανταλλαγή μεταξύ φίλων, που όμως τα τελευταία χρόνια έγινε ο πιο συνηθισμένος τρόπος για να βγάλουν σίγουρο μεροκάματο οι μετανάστες, καθώς τα χωριά ερήμωσαν. Χρησιμοποιήθηκε παραδοσιακά ακόμη και για την τοιχοποιία ενώ ως δέντρο κρίσιμης σημασίας στην αρχιτεκτονική τοπίου φυτεύεται ακόμη και στην Καλιφόρνια ενώ γίνονται πια προσπάθειες για την καλλιέργειά του και στην Κίνα.

  Το μεσογειακό τοπίο είναι γεμάτο από ασημοπράσινα φύλλα, από κοντές ελιές που «μοιάζουν με νυφούλες», όπως λένε στη Μάνη ή ψηλούς ελαιώνες-δάση, όπως συμβαίνει στην Πάργα και την Κέρκυρα. Όχι, τυχαία λοιπόν ο Λέσβιος Ελύτης και μεγαλωμένος στην Κρήτη είχε πει ότι από μία ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι μπορείς να φτιάξεις την Ελλάδα. Στις 16 Νοεμβρίου 2010 κατά την 5η Σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Άϋλη Πολιτιστική Κληρονομιά έγινε η οριστική ανακήρυξη της Μεσογειακής Διατροφής από την UNESCO –B ως άϋλο πολιτιστικό αγαθό της ανθρωπότητας στο Ναϊρόμπι της Κένυας, που περιλαμβάνει φυσικά και τις ελιές και το ελαιόλαδο.

  Ήταν μια ιστορική ημέρα για την Ελλάδα αλλά δεν έλειψαν και τα σχόλια, ότι η χώρα μας κακώς μπήκε στην ίδια μοίρα με άλλες μεσογειακές ή γιατί δεν κοίταξε να δώσει τις δυνατότητες στην Κρήτη, αντί να υποβάλει αίτημα μαζί με Ισπανία, Ιταλία και Μαρόκο. Η Κορώνη, που έχει πάρει απ΄ αυτήν την ονομασία «Κορωνέϊκα», η βασική ποικιλία του ελληνικού ελαιολάδου, καθιερώθηκε ως μια εμβληματική πόλη για τη μεσογειακή διατροφή, η χώρα μας δεν έχει καταφέρει να κεφαλαιοποιήσει και οικονομικά και πολιτισμικά το σημαντικό αυτό πλεονέκτημα.

   Μέσα στα 8 χρόνια της οικονομικής κρίσης άλλαξαν πολλά και κυρίως δεν υπήρξε ο σχεδιασμός που θα έπρεπε να υπάρχει για την επόμενη ημέρα, παρά τη θετική διάθεση της τοπικής κοινωνίας. Έγιναν εκδηλώσεις, υπήρξε στιγμιαίο ενδιαφέρον αλλά δεν κατάφερε να δώσει στην ελιά και κυρίως στο ελληνικό ελαιόλαδο την υπεραξία που τους ανήκουν. Παραμένει δυστυχώς ουραγός στην ιταλική αγορά, αφού δεν έχει αξιοποιήσει ούτε τους όρους μάρκετινγκ ούτε έχει καταφέρει να συναγωνιστεί τα ιταλικά δίκτυα, που απλώνονται μέχρι την Αμερική, από πολύ παλιά εξαιτίας της οργανωμένης μετανάστευσης των Ιταλών. Το δέντρο της θεάς Αθηνάς δυστυχώς το αξιοποίησαν πιο πολύ από εμάς οι Ιταλοί και πλέον έχουν μπει δυναμικά στο χώρο του ελαιολάδου και οι Ισπανοί.

  Με τη συμβολή της καθηγήτριας Ιατρικής Αντωνίας Τριχοπούλου έγιναν πολλές προσπάθειες για το υγιεινό διατροφικό πρότυπο ώστε τα κυλικεία να έχουν τροφές με λιγότερα λιπαρά και τα παιδιά να γνωρίσουν καλύτερα τη μεσογειακή κουζίνα, η οποία έχει λίγο κρέας, περισσότερα ψάρια και πουλερικά και πολλά λαχανικά, ζυμαρικά κ.ά. Ως γιατρός παρακολούθησε από τη δεκαετία του ΄90 τις διατροφικές συνήθειες 30.000 Ελλήνων Εθελοντών (εκ των 500.000 Ευρωπαίων από 9 χώρες) και το 2003 δημοσιεύτηκε η μελέτη για τη μεσογειακή διατροφή, που βασικό στοιχείο της ήταν το ελαιόλαδο. Όσοι ακολουθούσαν το μεσογειακό πρότυπο διατροφής είχαν 26% χαμηλότερη θνησιμότητα, 30% λιγότερα καρδιαγγειακά νοσήματα και 24% μειωμένη θνησιμότητα από τον καρκίνο.
  Ο μόνος ίσως χώρος που έχει αρχίσει να κεφαλαιοποιεί ως ένα βαθμό την εμπειρία το ελαιόλαδο είναι τα ξενοδοχεία: κορμοί ασύλληπτοι σε πάχος, με κουφάλες δυσθεώρητες γεννημένες για να φιλοξενούν παραμύθια συνθέτουν και το αγροτουριστικό τοπίο και ολοένα και περισσότεροι ξένοι, κάνουν εκδρομές, για να δουν από κοντά ελαιώνες ή για να μεταβούν σε λιοτρίβια και να δοκιμάσουν το χυμό της ελιάς.
   Φυσικό γιατρικό λοιπόν το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, σύμφωνα με κλινική μελέτη, που έγινε στο Τμήμα Διατροφής του Πανεπιστημίου του Davis στην Καλιφόρνια και το Ερευνητικό Κέντρο Διατροφής του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ στην Καλιφόρνια. Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από την εταιρία Gaea και το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλης και το 2015 τ’ αποτελέσματα έδειξαν πως το ελληνικό παρθένο ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε ελαιοκανθάλη, η οποία μπορεί να προστατέψει το καρδιαγγειακό σύστημα διότι περιέχει χημικές ενώσεις, που έχουν αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.