Ο φασισμός δεν γεννήθηκε χτες. Και δεν θα πεθάνει αύριο

Απόσπασμα από το έργο της Αλέξιας Οθωναίου για την έκδοση «Ας μιλήσουμε καθαρά για την Ακροδεξιά»

Γιάννης Κουκουλάς

 

    Θα ήταν αδιανόητο πριν από δέκα-είκοσι χρόνια να δημιουργούνται συστηματικά κόμικς με αρνητικούς πρωταγωνιστές κάποιους μυώδεις μαυροφορεμένους, ξυρισμένους και βίαιους τύπους με ρόπαλα και ναζιστικά σύμβολα. Η ζοφερή πραγματικότητα πλέον το επιβάλλει. Και πολλοί Ελληνες δημιουργοί αντιτίθενται στη Χρυσή Αυγή με τα κόμικς τους

  Η άνοδος της Χρυσής Αυγής και των νεοναζιστικών αντιλήψεων δεν είναι πια απειλή. Είναι η πραγματικότητα. Το δικαιολογημένο κύμα δυσαρέσκειας για το πολιτικό σκηνικό εκφράζεται ποικιλοτρόπως και μια από τις εκφράσεις του, η πιο αδιέξοδη και πιο οδυνηρή, είναι οι φασιστικές πρακτικές που προωθεί και εφαρμόζει η Χρυσή Αυγή. Ενα από τα καλλιτεχνικά «όπλα» απέναντι σε αυτές τις πρακτικές είναι και τα κόμικς.

  Το πιο πετυχημένο παράδειγμα ήταν η έκδοση με τίτλο «Επειδή δεν είναι όλοι όπως θέλουν να φαίνονται - Ας μιλήσουμε καθαρά για την Ακροδεξιά» που κυκλοφόρησε από την Ελληνική Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου το 2014, με κείμενα του Κωστή Παπαϊωάννου και, δυστυχώς, παραμένει ακόμη επίκαιρη. Στο βιβλίο αυτό δίνονται απαντήσεις στη ρητορική μίσους της Ακροδεξιάς και περιγράφονται με απλό και ευσύνοπτο τρόπο έννοιες όπως ο φασισμός, ο ρατσισμός, ο ναζισμός, ο νεοναζισμός, ο αντισημιτισμός, η ομοφοβία, ο εθνικισμός.

  Η έκδοση συνοδεύεται από τέσσερις μικρές ιστορίες κόμικς Ελλήνων δημιουργών (Σπύρος Δερβενιώτης, Αλέξια Οθωναίου, Τάσος Μαραγκός, Θανάσης Πέτρου) που δίνουν με πικρό χιούμορ τη δική τους απάντηση στα επιχειρήματα και στις μεθόδους της Ακροδεξιάς.

Οι συγκεκριμένοι δημιουργοί έχουν κατ’ επανάληψη ασχοληθεί με το θέμα της Ακροδεξιάς και των νεοναζιστικών εκδοχών της με έργα τους που έχουν φιλοξενηθεί σε πλήθος μέσων και, ανάμεσά τους, στο «Καρέ Καρέ». Φυσικά, το «Καρέ Καρέ» και οι υπόλοιποι συνεργάτες του βρίσκονται σταθερά «ενταγμένοι» στο αντιφασιστικό μέτωπο. Αλλά δεν είναι οι μόνοι. Αλλοτε με πιο άμεσο και ευθύ τρόπο και άλλοτε περισσότερο υπαινικτικά, Ελληνες καλλιτέχνες στηλιτεύουν τη διείσδυση των φασιστικών πρακτικών και αντιλήψεων στην καθημερινή ζωή.

  Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η ιστορία «Φωταγωγός» των Ηλία Κατιρτζιγιανόγλου και Aldo Shabani από το «Αστικό Κενό» του 2015 με την «αγία, ελληνική οικογένεια» να κλείνει τα μάτια μπροστά στη δράση τού «ε, μικρός είναι, δεν πειράζει» φασίστα γιου, ο «Νίπερ, Αιώνιος Μετανάστης» (2018) και η «Μαριάνα η Βρωμόστομη» (2014) του Νάσου Βασιλακάκη με ξένους και Ελληνες φασίστες αντιστοίχως να γίνονται στόχοι του σατιρικού σχολιασμού, μικρές ιστορίες του Πάνου Ζάχαρη από τη σειρά «Working Dead», γελοιογραφίες και κόμικς δημιουργών όπως ο Τάσος Αναστασίου, ο Soloup, ο Μιχάλης Κουντούρης κ.ά.

  Το πλήθος όλων αυτών των κόμικς με αντιναζιστικό και αντιφασιστικό περιεχόμενο των τελευταίων ετών αποδεικνύει τα άμεσα αντανακλαστικά των Ελλήνων δημιουργών απέναντι στο πρόβλημα. Καταδεικνύει, όμως, εμφατικά και το τεράστιο μέγεθος του προβλήματος. Που σίγουρα δεν λύνεται μόνο με τα κόμικς, αλλά με τη συλλογική δράση της καθημερινής ζωής.

comics@efsyn.gr