Η ενίσχυση του αναλυτικού προγράμματος με μαθήματα Κοινωνικών Επιστημών
είναι πιο αναγκαία από ποτέ. Για να κατανοούμε πως λειτουργεί η
κοινωνία, να μην μένουμε απλοί παρατηρητές των κοινωνικών εξελίξεων και
να είμαστε συνδιαμορφωτές τους
“H
παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Kράτους και έχει σκοπό την ηθική,
πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Eλλήνων, την ανάπτυξη της
εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους
και υπεύθυνους πολίτες”. (Άρθρο 16, παρ. 2 του Συντάγματος)
Βρισκόμαστε στο μεταίχμιο της μετάβασης σε μια νέα εποχή. Οι διεθνείς εξελίξεις μας φέρνουν αντιμέτωπους με προκλήσεις που επιταχύνουν τις κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές, ενώ την ίδια στιγμή λόγοι έκτακτης ανάγκης επιβάλλουν την περιστολή συνταγματικών μας δικαιωμάτων. Η μετακίνηση ανθρώπων από τόπο σε τόπο, προσφύγων ή μεταναστών, οι εντάσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ο ανταγωνισμός των εθνών – κρατών σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον κι η κρίση των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελούν ενδεικτικά μόνο ζητήματα της επικαιρότητας, που απασχολούν τους πολίτες της χώρας. Ταυτόχρονα, ο κόσμος βιώνει τον εγκλεισμό λόγω της πανδημίας, τον περιορισμό της ελευθερίας και της μετακίνησης, την ανασφάλεια, το άγχος, την κοινωνική απομόνωση. Η πραγματική ανθρώπινη επαφή υποκαθίσταται από την επικοινωνία μέσω υπολογιστή, ενώ γίνεται ήδη λόγος για την επόμενη μέρα. Τίποτα δεν είναι δεδομένο και τίποτα προβλέψιμο. Πολλά θα εξαρτηθούν από τους πολίτες, την ατομική και συλλογική τους δράση στο εξής.
Διερωτώνται ωστόσο πολλοί συνανθρωποί μας, τι πραγματικά σημαίνει πράξη νομοθετικού περιεχομένου, κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κοινωνικά δικαιώματα, κοινωνικό κράτος, αδιαίρετα αγαθά, Μη Κυβερνητική Οργάνωση; Ποια η διαφορά του πρόσφυγα από το μετανάστη; Ποια είναι τα δικαιώματά τους και ποιες οι υποχρεώσεις τους; Πως μετασχηματίζονται οι τομείς της εργασίας και της εκπαίδευσης στην ψηφιακή εποχή; Ποια κοινωνικά προβλήματα θα αναδυθούν μετά την πανδημία; Ποια είναι τα ζητήματα που δημιουργούν διαχρονικά εντάσεις μεταξύ της Ελλάδας και των γειτόνων της; Πως λαμβάνονται οι αποφάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Πως μπορούν να παρακολουθήσουν όσα συμβαίνουν σε τοπικό και διεθνές επίπεδο; Αναζητώντας εκείνα τα νοητικά εργαλεία που θα τους επιτρέψουν να αντιληφθούν τις ραγδαίες αλλαγές που διαδραματίζονται και να αξιολογήσουν τη σωρεία πληροφοριών των οποίων γίνονται αποδέκτες από τα ΜΜΕ, καλούνται να αντιληφθούν τη θέση τους μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα αλλαγών, να διακρίνουν τι είναι έγκυρο και τι παραπλανητικό, να αποδεχτούν μια νέα πραγματικότητα, να πάρουν θέση απέναντι σε όσα συμβαίνουν. Οι προαναφερθείσες αναζητήσεις που σχετίζονται με την Κοινωνιολογία, το Δίκαιο, την Πολιτική Επιστήμη, τις Διεθνείς κι Ευρωπαϊκές Σπουδές, είναι μόνο ορισμένες από τις βασικές γνώσεις που έχει ανάγκη να κατέχει ο πολίτης του κράτους, ως απόφοιτος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να θεωρήσουμε ότι αποτελούν δεδομένες κατακτήσεις μόνο όσων σπουδάζουν τις αντίστοιχες επιστήμες, αλλά θεμελιώδεις γνώσεις για κάθε άνθρωπο, ο οποίος ζώντας στο πλαίσιο μιας ταχύτατα εξελισσόμενης κοινωνίας τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, καλείται να αναπτύξει κριτική, αναλυτική και συνθετική σκέψη.
Η ιδιότητα του πολίτη συνεπάγεται δικαιώματα κι υποχρεώσεις. Η διάπλαση ελεύθερων κι υπεύθυνων πολιτών, προϋποθέτει την ελεύθερη σκέψη, την πρόσβαση στην πληροφορία, τη σταθερή παρακολούθηση των κοινωνικών εξελίξεων, την ενστάλαξη αντίστοιχης νοοτροπίας από όλους τους φορείς κοινωνικοποίησης και την ουσιαστική συμβολή του κράτους σε αυτή την κατεύθυνση, διασφαλίζοντας στα άτομα εκείνη την παιδεία που καλλιεργεί αίσθημα ευθύνης απέναντι σε όσα συμβαίνουν. Τονίζουμε εν προκειμένω ότι τα εφόδια αυτά πρέπει να παρέχονται από τον εκπαιδευτικό θεσμό στους πολίτες, βοηθώντας τους να προσεγγίσουν τα κοινωνικά και πολιτικά φαινόμενα εις βάθος κι όχι επιφανειακά. Αναζητούμε, σε ποιο βαθμό εξοπλίζονται οι μαθητές με τις κατάλληλες γνώσεις που θα τους βοηθήσουν να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες της σύγχρονης εποχής και πως μπορούμε οι εκπαιδευτικοί να υποστηρίξουμε τη νέα γενιά ώστε να αποτελέσει φορέα διαμόρφωσης θετικών μελλοντικών εξελίξεων.
Η μελέτη των Κοινωνικών Επιστημών δίνει την ευκαιρία σε κάθε άνθρωπο να μπορέσει να ερμηνεύσει όσα συμβαίνουν γύρω του και να προσδιορίσει τον εαυτό του στο κοινωνικό πλαίσιο. Εφοδιάζει με τα απαραίτητα εργαλεία για την αντιμετώπιση μιας περίπλοκης πραγματικότητας, για την προάσπιση των δικαιωμάτων του, για την προώθηση της ισότητας και για την εποικοδομητική συμβολή στην κοινωνική και πολιτική ευημερία του τόπου. Διαμορφώνει ελεύθερους πολίτες που αντιστέκονται στη δημαγωγία, απορρίπτουν την υιοθέτηση στερεοτύπων και προκαταλήψεων κι υιοθετούν δημοκρατικές διαδικασίες. Πολλοί από τους μαθητές μας, που οι βασικές τους εμπειρίες προέρχονται από την οικογένεια και τις παρέες των συνομηλίκων, είναι ήδη μέρος του εκλογικού σώματος. Σε τέτοιους καιρούς κάθε άποψη, κάθε ψήφος, πρέπει να είναι απόρροια της συμμετοχής μας στα κοινά ως ενημερωμένοι κι ενεργοί πολίτες που επηρεάζουν καθοριστικά το αποτέλεσμα. Το σχολείο ως μοναδικός θεσμός προσφοράς καθολικής πολιτικής παιδείας, είναι επιφορτισμένο με την ευθύνη της διάπλασης ελεύθερων κι υπεύθυνων πολιτών με βάση το Σύνταγμα, μέσω της διδασκαλίας μαθημάτων Κοινωνικών Επιστημών.
Μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στην παρούσα χρονική στιγμή θα μπορούσε να αποτελέσει ευκαιρία να γίνουν τέτοιες δομικές αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα - που παραδοσιακά ευνοεί την αποστήθιση, τη βαθμοθηρία και τη διάκριση των διδασκόμενων μαθημάτων σε “κύρια” και “δευτερεύοντα” - που θα στόχευαν στην καταπολέμηση των παθογενειών που χρόνια το ταλανίζουν και στην καθιέρωση ενός συστήματος που προσφέρει στον αυριανό πολίτη βασικές γνώσεις, καλλιεργεί το ενδιαφέρον του για τα κοινά, ισχυροποιεί τη συλλογική συνείδηση και την κριτική σκέψη.
Η ενίσχυση του αναλυτικού προγράμματος με μαθήματα Κοινωνικών Επιστημών είναι πιο αναγκαία από ποτέ. Για να κατανοούμε πως λειτουργεί η κοινωνία, να μην μένουμε απλοί παρατηρητές των κοινωνικών εξελίξεων και να είμαστε συνδιαμορφωτές τους. Για να περάσουμε από την πολιτική απάθεια στη συμμετοχή και να αντιληφθούμε πως όσα συμβαίνουν μας αφορούν. Επειδή από εμάς εξαρτάται αν οι επερχόμενες κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις θα έχουν θετικό ή αρνητικό πρόσημο.
Οι παραπάνω λόγοι είναι ενδεικτικοί της αδήριτης ανάγκης να αξιοποιηθεί ο εκπαιδευτικός Κοινωνικός Επιστήμονας, που είναι Νομικός, Κοινωνιολόγος, Διεθνολόγος, Πολιτικός Επιστήμονας. Είναι προς όφελος της κοινωνίας συνολικά, διότι το σχολείο οφείλει πρώτιστα να εκπαιδεύει τους αυριανούς πολίτες. Το επιβάλλει το Σύνταγμα.
Β. Τ., αναπληρώτρια εκπαιδευτικός ΠΕ78
Βρισκόμαστε στο μεταίχμιο της μετάβασης σε μια νέα εποχή. Οι διεθνείς εξελίξεις μας φέρνουν αντιμέτωπους με προκλήσεις που επιταχύνουν τις κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές, ενώ την ίδια στιγμή λόγοι έκτακτης ανάγκης επιβάλλουν την περιστολή συνταγματικών μας δικαιωμάτων. Η μετακίνηση ανθρώπων από τόπο σε τόπο, προσφύγων ή μεταναστών, οι εντάσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ο ανταγωνισμός των εθνών – κρατών σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον κι η κρίση των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελούν ενδεικτικά μόνο ζητήματα της επικαιρότητας, που απασχολούν τους πολίτες της χώρας. Ταυτόχρονα, ο κόσμος βιώνει τον εγκλεισμό λόγω της πανδημίας, τον περιορισμό της ελευθερίας και της μετακίνησης, την ανασφάλεια, το άγχος, την κοινωνική απομόνωση. Η πραγματική ανθρώπινη επαφή υποκαθίσταται από την επικοινωνία μέσω υπολογιστή, ενώ γίνεται ήδη λόγος για την επόμενη μέρα. Τίποτα δεν είναι δεδομένο και τίποτα προβλέψιμο. Πολλά θα εξαρτηθούν από τους πολίτες, την ατομική και συλλογική τους δράση στο εξής.
Διερωτώνται ωστόσο πολλοί συνανθρωποί μας, τι πραγματικά σημαίνει πράξη νομοθετικού περιεχομένου, κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κοινωνικά δικαιώματα, κοινωνικό κράτος, αδιαίρετα αγαθά, Μη Κυβερνητική Οργάνωση; Ποια η διαφορά του πρόσφυγα από το μετανάστη; Ποια είναι τα δικαιώματά τους και ποιες οι υποχρεώσεις τους; Πως μετασχηματίζονται οι τομείς της εργασίας και της εκπαίδευσης στην ψηφιακή εποχή; Ποια κοινωνικά προβλήματα θα αναδυθούν μετά την πανδημία; Ποια είναι τα ζητήματα που δημιουργούν διαχρονικά εντάσεις μεταξύ της Ελλάδας και των γειτόνων της; Πως λαμβάνονται οι αποφάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Πως μπορούν να παρακολουθήσουν όσα συμβαίνουν σε τοπικό και διεθνές επίπεδο; Αναζητώντας εκείνα τα νοητικά εργαλεία που θα τους επιτρέψουν να αντιληφθούν τις ραγδαίες αλλαγές που διαδραματίζονται και να αξιολογήσουν τη σωρεία πληροφοριών των οποίων γίνονται αποδέκτες από τα ΜΜΕ, καλούνται να αντιληφθούν τη θέση τους μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα αλλαγών, να διακρίνουν τι είναι έγκυρο και τι παραπλανητικό, να αποδεχτούν μια νέα πραγματικότητα, να πάρουν θέση απέναντι σε όσα συμβαίνουν. Οι προαναφερθείσες αναζητήσεις που σχετίζονται με την Κοινωνιολογία, το Δίκαιο, την Πολιτική Επιστήμη, τις Διεθνείς κι Ευρωπαϊκές Σπουδές, είναι μόνο ορισμένες από τις βασικές γνώσεις που έχει ανάγκη να κατέχει ο πολίτης του κράτους, ως απόφοιτος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να θεωρήσουμε ότι αποτελούν δεδομένες κατακτήσεις μόνο όσων σπουδάζουν τις αντίστοιχες επιστήμες, αλλά θεμελιώδεις γνώσεις για κάθε άνθρωπο, ο οποίος ζώντας στο πλαίσιο μιας ταχύτατα εξελισσόμενης κοινωνίας τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, καλείται να αναπτύξει κριτική, αναλυτική και συνθετική σκέψη.
Η ιδιότητα του πολίτη συνεπάγεται δικαιώματα κι υποχρεώσεις. Η διάπλαση ελεύθερων κι υπεύθυνων πολιτών, προϋποθέτει την ελεύθερη σκέψη, την πρόσβαση στην πληροφορία, τη σταθερή παρακολούθηση των κοινωνικών εξελίξεων, την ενστάλαξη αντίστοιχης νοοτροπίας από όλους τους φορείς κοινωνικοποίησης και την ουσιαστική συμβολή του κράτους σε αυτή την κατεύθυνση, διασφαλίζοντας στα άτομα εκείνη την παιδεία που καλλιεργεί αίσθημα ευθύνης απέναντι σε όσα συμβαίνουν. Τονίζουμε εν προκειμένω ότι τα εφόδια αυτά πρέπει να παρέχονται από τον εκπαιδευτικό θεσμό στους πολίτες, βοηθώντας τους να προσεγγίσουν τα κοινωνικά και πολιτικά φαινόμενα εις βάθος κι όχι επιφανειακά. Αναζητούμε, σε ποιο βαθμό εξοπλίζονται οι μαθητές με τις κατάλληλες γνώσεις που θα τους βοηθήσουν να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες της σύγχρονης εποχής και πως μπορούμε οι εκπαιδευτικοί να υποστηρίξουμε τη νέα γενιά ώστε να αποτελέσει φορέα διαμόρφωσης θετικών μελλοντικών εξελίξεων.
Η μελέτη των Κοινωνικών Επιστημών δίνει την ευκαιρία σε κάθε άνθρωπο να μπορέσει να ερμηνεύσει όσα συμβαίνουν γύρω του και να προσδιορίσει τον εαυτό του στο κοινωνικό πλαίσιο. Εφοδιάζει με τα απαραίτητα εργαλεία για την αντιμετώπιση μιας περίπλοκης πραγματικότητας, για την προάσπιση των δικαιωμάτων του, για την προώθηση της ισότητας και για την εποικοδομητική συμβολή στην κοινωνική και πολιτική ευημερία του τόπου. Διαμορφώνει ελεύθερους πολίτες που αντιστέκονται στη δημαγωγία, απορρίπτουν την υιοθέτηση στερεοτύπων και προκαταλήψεων κι υιοθετούν δημοκρατικές διαδικασίες. Πολλοί από τους μαθητές μας, που οι βασικές τους εμπειρίες προέρχονται από την οικογένεια και τις παρέες των συνομηλίκων, είναι ήδη μέρος του εκλογικού σώματος. Σε τέτοιους καιρούς κάθε άποψη, κάθε ψήφος, πρέπει να είναι απόρροια της συμμετοχής μας στα κοινά ως ενημερωμένοι κι ενεργοί πολίτες που επηρεάζουν καθοριστικά το αποτέλεσμα. Το σχολείο ως μοναδικός θεσμός προσφοράς καθολικής πολιτικής παιδείας, είναι επιφορτισμένο με την ευθύνη της διάπλασης ελεύθερων κι υπεύθυνων πολιτών με βάση το Σύνταγμα, μέσω της διδασκαλίας μαθημάτων Κοινωνικών Επιστημών.
Μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στην παρούσα χρονική στιγμή θα μπορούσε να αποτελέσει ευκαιρία να γίνουν τέτοιες δομικές αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα - που παραδοσιακά ευνοεί την αποστήθιση, τη βαθμοθηρία και τη διάκριση των διδασκόμενων μαθημάτων σε “κύρια” και “δευτερεύοντα” - που θα στόχευαν στην καταπολέμηση των παθογενειών που χρόνια το ταλανίζουν και στην καθιέρωση ενός συστήματος που προσφέρει στον αυριανό πολίτη βασικές γνώσεις, καλλιεργεί το ενδιαφέρον του για τα κοινά, ισχυροποιεί τη συλλογική συνείδηση και την κριτική σκέψη.
Η ενίσχυση του αναλυτικού προγράμματος με μαθήματα Κοινωνικών Επιστημών είναι πιο αναγκαία από ποτέ. Για να κατανοούμε πως λειτουργεί η κοινωνία, να μην μένουμε απλοί παρατηρητές των κοινωνικών εξελίξεων και να είμαστε συνδιαμορφωτές τους. Για να περάσουμε από την πολιτική απάθεια στη συμμετοχή και να αντιληφθούμε πως όσα συμβαίνουν μας αφορούν. Επειδή από εμάς εξαρτάται αν οι επερχόμενες κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις θα έχουν θετικό ή αρνητικό πρόσημο.
Οι παραπάνω λόγοι είναι ενδεικτικοί της αδήριτης ανάγκης να αξιοποιηθεί ο εκπαιδευτικός Κοινωνικός Επιστήμονας, που είναι Νομικός, Κοινωνιολόγος, Διεθνολόγος, Πολιτικός Επιστήμονας. Είναι προς όφελος της κοινωνίας συνολικά, διότι το σχολείο οφείλει πρώτιστα να εκπαιδεύει τους αυριανούς πολίτες. Το επιβάλλει το Σύνταγμα.
Β. Τ., αναπληρώτρια εκπαιδευτικός ΠΕ78
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου