Οι πανδημίες του 1957 και του 1968 ήταν φονικότερες, αλλά δεν υπήρξε ούτε σκέψη για lockdown

ΠΚ
     Καλοκαίρι του 1968. Ένας άγνωστος ιός εξαπλώνεται στον πλανήτη. Ξεκίνησε από την Κίνα. Προκάλεσε τον θάνατο σε ένα εκατομμύριο πολίτες. Πενήντα χιλιάδες νεκροί στις ΗΠΑ και τουλάχιστον 30.000 νεκροί στη Γαλλία. Ένας αρχηγός κράτους, ο Βίλι Μπραντ, προσβλήθηκε από την
ασθένεια. Οι σιδηροδρομικοί υπάλληλοι λόγω απουσίας μασκών προφύλαξης πλήττονται θανάσιμα. «Εμβολιάζουμε τον κόσμο εν μέση οδώ στην κυριολεξία, πάνω στα πεζοδρόμια, το ένα μπράτσο μετά το άλλο. Οι άνθρωποι πεθαίνουν με τα χείλια τους μελανά, με πνευμονικές αιμορραγίες ή από δύσπνοια. Δεν είχαμε τον χρόνο να απομακρύνουμε αυτούς που σωρεύονταν στις αίθουσες εντατικής θεραπεία» γράφουν οι γιατροί και οι νοσηλευτές στις σημειώσεις τους..
   Για να είμαστε έντιμοι, οι πολίτες της Ευρώπης οι οποίοι είχαν την κατάλληλη ηλικία τότε ώστε να θυμούνται  την πανδημία για κάποιο λόγο την ξέχασαν. Δεν μιλάμε ποτέ για αυτή τη γρίπη του 1968, η οποία, θυμίζουμε, ξεκίνησε και αυτή από την Ασία και ονομάστηκε « γρίπη του Χονγκ Κονγκ».
1957-1958. Πρόκειται για μία άλλη μνήμη. Η επιδημία βαπτίζεται αυτή τη φορά «ασιατική γρίπη». Προήλθε από μία γωνιά της επαρχίας Γιουνάν και Γκουιντζού, δηλαδή, όπως καταλαβαίνετε, και πάλι από την Κίνα. Πέρασε στο Ιράν, στην Ιταλία, μετά στην ανατολική Γαλλία και έφθασε στις ΗΠΑ. Χρειάστηκε έξι μήνες για να κάνει τον γύρο του πλανήτη. Δύο εκατομμύρια νεκροί στο σύνολό τους. Θύματα κατά προτεραιότητα οι διαβητικοί και οι πάσχοντες από κάποιο καρδιακό νόσημα. 100.000 νεκροί στις ΗΠΑ. Δεκάδες χιλιάδες νεκροί στη Γαλλία. Σκηνές απόγνωσης στα γαλλικά νοσοκομεία, τα οποία δεν διέθεταν τα απαραίτητα, και οι μονάδες ΜΕΘ, όσες υπήρχαν, δεν έφθαναν για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση.
   Αλλά, παρ΄ όλη τη φρίκη, τον θρήνο, παρ’ όλες τις συνελεύσεις στο δημοτικό συμβούλιο του Παρισιού όπου κάποια στιγμή συζητήθηκε ακόμα και το κλείσιμο κάποιων σχολείων, παρ΄ όλα αυτά δεν υπήρξε κανένας κατ’ οίκον περιορισμός.
   Υπήρχαν αναφορές στα ΜΜΕ αλλά όχι τόσο ώστε να εξαφανιστεί το ζήτημα των ημερών, που ήταν ο πόλεμος στην Αλγερία, ούτε ξεχάστηκε η υπογραφή της Συμφωνίας της Ρώμης (η αφετηρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης), ούτε έπεσε «μαύρο» στην είδηση ότι ο στρατηγός Ντε Γκολ ξαναγύρισε στην εξουσία. Για κάποιον περίεργο λόγο και αυτή η πανδημία του 1957-1958 ξεχάστηκε, σβήστηκε από τη συλλογική μνήμη των ανθρώπων.
   Αυτά τα δύο προηγούμενα γεγονότα, τα οποία βρίθουν συμπτώσεων με αυτά που συμβαίνουν σήμερα, θυμίζουν κάτι το οποίο είναι αναμφισβήτητο: Το Θέαμα κυριαρχεί και επιβάλλει τους κανόνες του. Ένα γεγονός που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «ιστορικό» ούτε ότι αλλάζει τον κόσμο, ένα γεγονός στο οποίο υπάρχουν όλες οι προηγούμενες διαστάσεις αλλά και οι επόμενες , ε λοιπόν, αυτό το γεγονός αποφασίζουν και το παρουσιάζουν με αυτή την γκριζωπή αυτο-σκηνοθεσία τα ΜΜΕ.
   Θα μπορούσαμε όμως να εξαγάγουμε δύο συμπεράσματα. Ο πλανήτης καταρχήν προόδευσε. Κρίνει πως δεν μπορούμε να υποστούμε εκατόμβες που πριν από μερικές δεκαετίες θα μπορούσαν να παρουσιαστούν ως ένα φυσικό επιφαινόμενο στην πορεία των πραγμάτων. Ναι, είναι σαφές ότι πλέον ανησυχούμε για αυτό που ονομάζουμε δημόσια υγεία, που είναι μια απόλυτη προτεραιότητα των κρατών στο ίδιο επίπεδο όπως η ασφάλεια ή τα ζητήματα ειρήνης ή πολέμου μεταξύ των χωρών. Κινητοποιούμε γιγαντιαία μέσα για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα, όπως, επί παραδείγματι, το Aids, το οποίο, για να θυμηθούμε λίγο, έχει προκαλέσει μέχρι στιγμής 25 εκατομμύρια θανάτους.
   Όλα αυτά τα μέσα που κινητοποιήθηκαν κατέληξαν στην εφεύρεση αντιδότων και εμβολίων. Και η ανθρωπότητα απόλυτα ενωμένη, σαν ένας άνθρωπος, προκρίνει τη ζωή από την οικονομία. Είναι πραγματικά θαυμάσιο. Από την άλλη όμως μάλλον υπερβάλλουμε αναφερόμενοι στη θεματική της «πανδημίας» δίχως προηγούμενο. Κάνουμε λάθος όταν μας λένε και εμείς το δεχόμαστε αδιαμαρτύρητα πως αυτός ο Covid-19 αποτελεί τη «χειρότερη υγειονομική καταστροφή εδώ και έναν αιώνα». Αν δεν συμβεί μία αλματώδης αύξηση της επέλασης αυτού του ιού που οι ειδικοί δεν το περιμένουν τουλάχιστον, βρισκόμαστε ακόμη πολύ μακριά, ακόμα και εδώ στη Γαλλία των στατιστικών καταγραφών για τις απώλειες στον πληθυσμό κατά τη διάρκεια των δύο προηγούμενων πανδημιών του 1958 και του 1968».
   Όλα τα παραπάνω αποτελούν μέρος της παρέμβασης του γνωστού στη Γαλλία νεοφιλόσοφου Μπερνάρ Ανρί Λεβί, ο οποίος αρέσκεται, με επιτυχία μάλιστα, να προκαλεί πηγαίνοντας αντίθετα στο ρεύμα. Θα μπορούσε ενδεχομένως να θυμίσει στους αναγνώστες του πως στο πρώτο τέταρτο του προηγούμενου αιώνα, προς το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και κατά τη διάρκεια της δεκαετίας 1920-1930, η ισπανική γρίπη έστειλε στον τάφο περί τα 100.000.000 ανθρώπους σκορπώντας ένα θανατικό κατά πολύ μεγαλύτερο και συγκλονιστικότερο και από αυτόν τον παγκόσμιο πόλεμο.
Να σημειώσουμε πως οι παλαιότεροι ενθυμούνται την καταστροφική επέλαση της ισπανικής γρίπης, αν και είναι πλέον υπερήλικες. Ορισμένοι από αυτούς κατόρθωσαν στη ζωή τους να νικήσουν και εκείνον τον ιό, αλλά και τον σημερινό Covid-19.
   Προφανώς ο Μπερνάρ Ανρί Λεβί προκαλεί, αλλά έχει και κάποια δίκια. Συνεχίζει, λοιπόν, ο νεοφιλόσοφος:
    «Θα πρέπει να μάθουμε να σεβόμαστε αυτό που λέγεται μία απόσταση ασφαλείας από τα δίκτυα "αντικοινωνικής δικτύωσης" και την πυρετώδη μανία τους να αναπαράγουν ψευδείς ειδήσεις (εδώ ο Μπερνάρ Αρί Λεβί διαχειρίζεται ένα λογοπαίγνιο παίζοντας με την έννοια κοινωνικής-αντικοινωνικής δικτύωσης). Θα πρέπει οι "άρχοντες του θεάματος" (showcrates) των τηλεοπτικών δικτύων ενημέρωσης να ξανασκεφθούν τη σκηνοθεσία τους, που προκαλεί αχρείαστα συναισθήματα άγχους όπου μετράμε και ξαναμετράμε τους νεκρούς  σε τοπικό επίπεδο ή σε πλανητικό επίπεδο, σε ημερήσια, εβδομαδιαία και μηνιαία βάση, κάτι που δεν κάναμε ποτέ -είναι η αλήθεια- στο παρελθόν για τους θανάτους που προκλήθηκαν σε κάθε χώρα ξεχωριστά και τον πλανήτη συνολικά από τον καρκίνο, επί παραδείγματι. Θα πρέπει να σκεφθούμε όλοι μαζί και να διερωτηθούμε συλλογικά εάν η σωστή μάχη κατά της επιδημίας είναι αναγκαίο να συνεχίζεται μέσα σε ένα γενικό blackout το οποίο συμβαίνει μέσα στους εγκεφάλους μας, σχετικά με άλλα πολύ σημαντικά ζητήματα, όπως, για παράδειγμα, η επιστροφή του Ισλαμικού Κράτους στη Μέση Ανατολή ή η πρόοδος που σημειώνεται από τη ρωσική και την κινεζική αυτοκρατορία, οι οποίες έχουν στόχο την αποδόμηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι κεφαλαιώδες, χωρίς να θέσουμε εν αμφιβόλω αυτή την καθαγιασμένη ενότητα την οποία επέβαλαν οι νοσηλεύτριες και νοσηλευτές και όλο το άλλο προσωπικό των νοσοκομείων μας, να αρθρώσουμε στα πλαίσια των μελλοντικών ανταλλαγών σκέψεων και επιχειρημάτων, να αναρωτηθούμε δηλαδή ποια και πόσα προνόμια, ποια και πόσα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και ελευθερίες είμαστε έτοιμοι να θυσιάσουμε για την οικοδόμηση ενός Υγειονομικού Κράτους το οποίο θα μπορούσε να μας γιατρέψει από τα πάντα έως τον θάνατο».
   Είναι φανερό πως ο προκλητικός νεοφιλόσοφος θέτει ένα δίλημμα και δεν είναι ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος που το θέτει. Στο όνομα μιας πανδημίας και στο όνομα της αυτονόητης συλλογικής απόφασης των ανθρώπων απανταχού Γης να ορθωθεί ένα τείχος απέναντι στην ασθένεια και στην απειλή, στο όνομα, λοιπόν, όλων αυτών των αυτονόητων αποφάσεων και δραστηριοτήτων μας, τι ακριβώς είμαστε σε θέση να θυσιάσουμε από αυτό που συνηθίσαμε μεταπολεμικά να το θεωρούμε επίσης ως απολύτως αυτονόητο κεκτημένο, που δεν είναι τίποτα άλλο από το πλέγμα των ατομικών ελευθεριών, όπως αυτές καταγράφονται στη χάρτα των Ηνωμένων Εθνών και εμπεριστατωμένα συμπεριλαμβάνονται, τουλάχιστον για εμάς τους Ευρωπαίους, στο περίφημο κεκτημένο της Κοπεγχάγης.
   Μέσα, λοιπόν, από την πρόκληση και την παρέμβαση του νεοφιλόσοφου Μπερνάρ Ανρί Λεβί αρθρώνεται ένας προβληματισμός ο οποίος δεν αφορά τόσο το παρόν όσο κυρίως την επόμενη μέρα, όταν θα έχει κατανικηθεί ο ιός και όταν τα εργαστήρια θα έχουν καταφέρει να παραγάγουν την απαραίτητη φαρμακευτική φόρμουλα ή το απαραίτητο εμβόλιο το οποίο, όπως επισημαίνει και ο Ηλίας Μόσιαλος, οφείλουν από τώρα οι ταγοί αυτού του κόσμου να το προσδιορίσουν ως παγκόσμιο αγαθό και όχι ως περιουσιακό στοιχείο μιας κάποιας φαρμακευτικής εταιρείας. Είναι ένας προβληματισμός της επόμενης ημέρας που δεν επιδέχεται άμεσης απάντησης, αλλά προϊδεάζει ως προς μία βασανιστική διαδικασία υποβολής ερωτημάτων στον εαυτό μας ως πολίτες, στους ηγέτες μας ως ψηφοφόροι, στους σοφούς αυτού του κόσμου ως ακροατές στα αμφιθέατρα της γνώσης. Κάποιος, κάποιοι, όλοι μαζί ενδεχομένως πρέπει να απαντήσουμε και πάντως να το συζητήσουμε.

   Σ.Σ.:  Όλο το άρθρο του Μπερνάρ Ανρί Λεβί δημοσιεύθηκε στο «Le Point» https://www.lepoint.fr/editos-du-point/bernard-henri-levy/bhl-la-memoire-oubliee-du-coronavirus-09-04-2020-2370738_69.php