Ο Γολγοθάς της τηλε-εκπαίδευσης

      Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν γονείς, μαθητές και εκπαιδευτικοί στην πρωτοβάθμια ● Ειδικά στις μικρές τάξεις του Δημοτικού, η εμπλοκή των γονέων είναι εκ των πραγμάτων απαραίτητη, την ώρα που πολλοί εξ αυτών πρέπει και οι ίδιοι να εργάζονται, έστω και από απόσταση ● Η οικογένεια καλείται να διαθέτει υπολογιστές, κινητά, γρήγορο διαδίκτυο, εκτυπωτή, μελάνια, χαρτί και με τα βιβλιοπωλεία κλειστά ● Η τάξη μπαίνει στο δωμάτιο των παιδιών και των εκπαιδευτικών χωρίς να εξασφαλίζεται η προστασία των προσωπικών δεδομένων των εμπλεκομένων.

   Πανηγυρίζει η υπουργός Παιδείας για το πόσο καλά λειτουργεί η εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Να οι ανακοινώσεις για την «ευρύτατη συμμετοχή», να οι μεγαλοστομίες σε κανάλια και ραδιοφωνικούς σταθμούς περί «συνέχισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας» και «διατήρησης της στενής επαφής της εκπαιδευτικής κοινότητας με την εκπαιδευτική διαδικασία». Ομως, το αφήγημα της επιτυχούς διαχείρισης της κρίσης του κορονοϊού, που με τόση σπουδή χτίζει η πολιτική ηγεσία σε αγαστή συνεργασία με ΜΜΕ, αποδομείται από τους πλέον αρμόδιους, τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές και τους γονείς των μαθητών.

   Το εγχείρημα της τηλε-εκπαίδευσης είναι αναμφισβήτητα κάτι πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα, είναι όμως ένα εγχείρημα που εφαρμόστηκε με καθυστέρηση, με ανεπαρκείς τεχνικές υποδομές και χωρίς να συνοδεύεται από σαφή μεθοδολογία και στόχους. Ενα εγχείρημα με φοβερές αδυναμίες τόσο στην ασύγχρονη όσο και στη σύγχρονη εκπαίδευση. Μαθητές και γονείς κλήθηκαν μέσα σε ένα βράδυ να εγγραφούν στο σχολικό δίκτυο, να δηλώσουν μαθήματα, να διαχειριστούν άγνωστες ηλεκτρονικές πλατφόρμες, να υποβάλουν εργασίες και να παρακολουθήσουν μαθήματα μέσα από οθόνες.

   Ολα αυτά βέβαια είναι μόνο για όσους διαθέτουν τα οικονομικά και ηλεκτρονικά μέσα. Γιατί μπορεί η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως να υποστηρίζει ότι η «συντριπτική πλειοψηφία» των μαθητών έχει τη δυνατότητα πρόσβασης στις πλατφόρμες, όπως δήλωσε εντός της Βουλής, αλλά παραγνωρίζει τη συνταγματική επιταγή περί ισότιμης πρόσβασης όλων στη δημόσια εκπαίδευση. Μόλις πριν από τρεις μέρες άλλωστε ξεκίνησε η δυνατότητα πρόσβασης χωρίς χρέωση δεδομένων από κινητά δίκτυα στις ψηφιακές πλατφόρμες που χρησιμοποιεί το υπουργείο για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση.

   Παράλληλα, οι εκπαιδευτικοί υποχρεώθηκαν ξαφνικά να μεταχειριστούν άγνωστα ηλεκτρονικά εργαλεία και να σχεδιάσουν εξ αρχής την ύλη σε τέτοια μορφή που να μπορεί να ανέβει στο διαδίκτυο, να είναι εύληπτη και να καλύπτει, στον βαθμό που αυτό είναι δυνατό, το κενό της διά ζώσης παράδοσης του μαθήματος.

   «Οι πλατφόρμες δεν λειτουργούν σωστά. Εγώ, όπως και πολλοί άλλοι συνάδελφοί μου, αναγκάζομαι να ανεβάζω υλικό στις δώδεκα και στις δύο το βράδυ και το πρωί οι μαθητές μου δεν μπορούν να δουν τα αρχεία γιατί το σύστημα δεν τους επιτρέπει την πρόσβαση! Στις τηλεδιασκέψεις, αν έχουμε όλοι ανοιχτές κάμερες και μικρόφωνα, το σύστημα πέφτει. Οπότε αναγκαστικά μιλάμε για έναν εκπαιδευτικό που θα κάνει επί της ουσίας μονόλογο με μηδαμινή εμπλοκή των μαθητών στη διαδικασία» λέει στην «Εφ.Συν.» η Β.Α., δασκάλα σε σχολείο του κέντρου της Αθήνας, και προσθέτει: «Πέραν του ότι το σύστημα έχει πολλές αστοχίες, ούτε οι μαθητές είναι εξοικειωμένοι με αυτές τις πρακτικές. Ειδικά στις μικρές τάξεις του Δημοτικού, η εμπλοκή των γονέων είναι εκ των πραγμάτων απαραίτητη. Από το να ανοίξουν τον υπολογιστή και να μπουν στην πλατφόρμα με τους κωδικούς μέχρι να αναλάβουν την αντιγραφή ασκήσεων στην περίπτωση που δεν έχουν εκτυπωτή και να επιβλέπουν την πορεία της μελέτης των παιδιών, οι γονείς καλούνται να διαθέτουν τόσο ώρες ασχολούμενοι με τα του σχολείου όσο και ηλεκτρονικά μέσα τα οποία μπορεί παράλληλα να χρειάζονται οι ίδιοι για τη δουλειά τους».

   Η Β. μας μιλά ακόμη για το πολύ σημαντικό ζήτημα της έκθεσης ανηλίκων στο περιβάλλον της σύγχρονης τηλε-εκπαίδευσης. Αλλωστε, μην ξεχνάμε ότι στα σχολεία απαγορεύεται η μαγνητοσκόπηση/ηχογράφηση παιδιών και ότι χρειάζεται έγγραφη συγκατάθεση των κηδεμόνων τους για να γίνει αυτό.

«Ανοίγει ένας ασκός του Αιόλου που δεν ξέρουμε τι θα φέρει. Η τάξη μπαίνει στο δωμάτιο των παιδιών και των εκπαιδευτικών χωρίς να εξασφαλίζεται η προστασία των προσωπικών δεδομένων των εμπλεκομένων» μας λέει η δασκάλα.

   Τα παραπάνω επιβεβαιώνει και η Δ., εργαζόμενη, μητέρα δύο παιδιών στη Γ’ και την Δ’ δημοτικού. «Τσεκάρω δυο και τρεις φορές τη μέρα το σύστημα, που τρέχει πολύ αργά και αργεί να “φορτώσει”, για να δω αν έχει ανέβει καινούργιο υλικό στο κάθε μάθημα για κάθε παιδί ξεχωριστά. Κατεβάζω όλα τα αρχεία που έχουν ανεβάσει οι δάσκαλοι, τα εκτυπώνω, εξηγώ στα παιδιά τι πρέπει να κάνουν σε κάθε άσκηση και προσπαθώ να λύσω τυχόν απορίες που έχουν, κάτι το οποίο δεν είναι πάντα εύκολο γιατί προϋποθέτει να είμαι εξοικειωμένη όχι μόνο με κάθε μάθημα αλλά και με τη μεθοδολογία του δασκάλου. Από την πλευρά τους, οι δάσκαλοι μάς διευκρινίζουν ότι πρόκειται για μια απλή επαφή των παιδιών με το σχολείο και ότι σε καμία περίπτωση δεν θα αξιολογηθούν. Ομως, στο Δημοτικό τουλάχιστον, πρόκειται για μια απρόσωπη επικοινωνία μεταξύ δασκάλου και γονέα, ενός γονέα ο οποίος εν μέσω αναστολών συμβάσεων και εργασιακής επισφάλειας καλείται να διαθέτει ηλεκτρονικούς υπολογιστές, κινητά, γρήγορη σύνδεση στο διαδίκτυο, εκτυπωτή, μελάνια, χαρτί και με τα βιβλιοπωλεία κλειστά. Το μόνο που εξυπηρετεί μέχρι στιγμής η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι το αφήγημα του υπουργείου ότι λειτουργεί αποτελεσματικά. Για τους γονείς είναι απλώς ένας επιπλέον βραχνάς στην ήδη δύσκολη καθημερινότητα που αντιμετωπίζουμε. Οποιαδήποτε πρωτοβουλία για εκπαίδευση εν μέσω πανδημίας είναι θεμιτή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι παραγωγική και ουσιαστική», λέει η Δ.

   Η λύση που προτάσσει το υπουργείο στα παραπάνω είναι ταχύρρυθμη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών των δύο πρώτων βαθμίδων σε θέματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, που σχεδιάζει για μετά το Πάσχα, την ίδια ώρα που ποσοτικοποιεί το εκπαιδευτικό αποτέλεσμα, καταγράφοντας αριθμούς εγγεγραμμένων μαθητών σε ψηφιακές τάξεις, χωρίς να λαμβάνει υπόψη την ποιοτική διάσταση της παρεχόμενης εκπαίδευσης.